Сочинение юлташ пултар хавантан маттур

Из сочинений участников конкурса «Чувашская книга. Юные таланты — 2013».

Анастасия Волина. Шупашкар хули, 44-мĕш лицей.

«Пĕлтĕр мана асанне Юрий Сементер çырнă «Килĕр, килĕр, кайăксем!» сăвă кĕнекине илсе пачĕ. Ку кĕнеке мана питĕ килĕшрĕ. Унта 36 кайăк ятне шутласа кăлартăм. Кайăкĕсем илемлĕ, кулăшла, тĕрĕллĕ кĕпесем тăхăннă. Хăш-пĕр страницăсенче кайăксене сăрăпа сăрламан вырăнсем те пур. Эпĕ вăл кайăксене пĕр кунтах тĕрлĕ сăрăпа сăрласа тухрăм. Пăхса сăрлама юнашар ӳкерчĕкĕ пур вĕт.

Кĕнекери сăвăсем çăмăллăн вуланаççĕ, пăхмасăр вĕренме те çăмăл. Кашни сăвă çумне хушса çырни кайăксем çинчен ытларах пĕлме пулăшать. Пĕчĕк тусăмсем йăвисене ăçта тата мĕнле тунине, вĕсем мĕнпе тăранса пурăннине те пĕлтĕм».

Никита Леонтьев. Шупашкар хули, 1-мĕш гимнази.

«Аттепе анне мана мĕн пĕчĕкрен чăвашла калаçма, вулама хăнăхтарнă. Анне чăваш чĕлхи вĕрентекенĕ пулнă май: «Пĕр чĕлхе – пĕр ăс, икĕ чĕлхе – икĕ ăс. Вĕрен, ывăлăм. Ытларах вула. Вулакан çыннăн ăсĕ чакмасть», — теме юратать. Тен, çавăнпах пулĕ эпĕ чăвашла та, вырăсла та вулама юрататăп.

Мана Дмитрий Суслин çырнă, Галина Матвеева куçарнă «Юрăпи» кĕнеке питĕ килĕшет. «Юрăпи» вăл – этнографи юмахĕ. Ăна чăваш халăх халапĕсене тĕпе хурса çырнă. Ку юмахра асамлăх та, илемлĕх те пур. Автор пире юмах урлă чăвашсен авалхи хăш-пĕр йăли-йĕркипе, уявĕсемпе паллаштарать. Кĕнеке авторĕ Норильск хулинче çуралнă пулин те Чăваш Республикине тăван çĕршыв тесе шутлать, чăваш халăхне, ун йăли-йĕркине, уявĕсене, çут çанталăка юратать. Ман шутпа, вăл ырă кăмăллă, ăслă, лайăх çын. Унăн хайлавĕ те хăйĕн пекех çутă, илемлĕ, ырă».

Эллина Федорова. Канаш хули, 10-мĕш шкул.

«Манăн анне Канаш хулин Краеведени библиотекинче ĕçлет, мана чăваш кĕнекисем илсе килсе парать. Чăвашла вулама мана питĕ килĕшет. Уйрăмах эпĕ халĕ тухнă кĕнекесене килĕштеретĕп. Вĕсене вулама çăмăл, ӳкерчĕкĕсем те питĕ килĕшӳллĕ, питĕ хитре, содержанине лайăхрах ăнланма пулăшаççĕ. Эпĕ хамăн шăллăма та чăвашла вуласа паратăп. Ăна та ку кĕнекесем питĕ килĕшеççĕ. Çĕнĕрен тухнă кĕнекесене хамăра чăваш чĕлхи вĕрентекене те килсе паратăп, вара вăл пире вĕсене урокра вуласа парать. »

Анна Петрова. Шупашкар районĕ, Çĕньял _ Покровски шкулĕ.

«Пирĕн шкул библиотекинче Чăваш кĕнеке издательстви кăларнă кĕнекесем питĕ нумай. Пире чăваш чĕлхипе литературине вĕрентекен Галина Аркадьевна час-часах çĕнĕ кĕнекесемпе паллашма илсе каять. Вуланă хайлавсене кайран уроксенче сӳтсе яватпăр.

Манăн анне те кĕнекесем вулама юратать. Иккĕн пĕрле тупăшсах çĕнĕ хайлавсене шĕкĕлчетпĕр. Нумаях пулмасть Н.П.Ишентей, Г.А.Матвеева пухса хатĕрленĕ «Пакша кучченеçĕ» кĕнекене вуласа тухрăмăр. Кунта вăрман пурнăçĕ, чĕр чунсен тĕнчи çинчен çырса кăтартнă. Вĕсен тĕнчине те кĕнекепе танлаштарма пулать. Анчах та çав кĕнекене вуласа вĕçне тухаймастăн, вуласа та тăранаймастăн. Чи ăслă кĕнеке вăл – вăрман кĕнеки, çут çанталăк кĕнеки. Кашни этемĕн ăна çине тăрса вуламалла. Вара вăл ăслăрах та, кăмăллăрах та пулать. »

Анастасия Вяцкова. Йĕпреç районĕнчи Чăваш Тимешри вăтам шкул .

«Нумаях пулмасть Марина Карягина çырнă «Ылтăн пан улми» кĕнеке алла лекрĕ. Ячĕ питĕ кăмăла кайрĕ тата пан улмийĕ мĕнле майпа ылтăн пулнине пĕлес терĕм. Пушă вăхăтра унти калавсене пĕр сăмах сиктермесĕр киленсе вуларăм. Мĕнле ансат та çăмăл чĕлхепе çырнă вĕсене, çав вăхăтрах тарăн шухăшлă та. Пурне те пурнăçпа çыхăнтарнă. Ытларах «Лайăх аппа» хайлав чĕре варрине вырнаçрĕ. Нумай ачаллă çемьесен шăпи çăмăлах маррине эпĕ, хам пысăках мар пулин те, самаях ăнланатăп. Çав вун пилĕк тĕпренчĕке ура çине тăратма, пурнăç çулне тĕрĕс суйлама, пĕр-пĕринпе сăпайлă та туслă, ĕçчен пулма амăшĕн мĕн чухлĕ чун ăшши, чăтăмлăх, юрату кирлĕ. Темле йывăр пулсан та Лайăх аппа кашни ачине ырă сăмахпа сиплĕ, аслисене хисеплеме вĕрентĕ, пурнăçран пахи урăх нимĕн те çуккине ăнлантарĕ. Ачисем те вара хăйсене кун çути парнеленĕ чи хаклă çыннине нихăçан та сивĕ сăмахпа кӳрентермĕç, пĕр-пĕрин хушшинчи туслă çыхăнăва çирĕппĕн тытса пырĕç».

Настя хăйĕн сочиненийĕнче нумай ача пăхса ӳстернĕ Райкка аппа çинчен ăшшăн çырса кăтартнă, вăл та «Лайăх аппа» ята тивĕçли çинчен каланă.

Анна Кадушкина. Шупашкар хули, 10-мĕш шкул.

Эпĕ 6-мĕш класра вĕренетĕп. Хам чăваш пулнишĕн вăтанмастăп. Манăн аттепе анне те чăваш. Эпĕ килте те, туссемпе те чăвашла калаçма тăрăшатăп. Мана чăваш чĕлхи урокĕсем питĕ килĕшеççĕ. Чăвашла пичетленсе тухнă кĕнекесене, «Тантăш» хаçата, «Самант» журнала юратсах вулатăп. Час-часах шкул библиотекинче пулатăп. Пире унта Наталья Левсатовна библиотекарь çĕнĕ кĕнекесемпе, хаçат-журналсемпе паллаштарать. Нумаях пулмасть Дмитрий Суслинăн «Юрăпи» кĕнекине вуласа тухрăм. Вăл мана питĕ килĕшрĕ. Çак кĕнекере чăвашсен авалхи хăш-пĕр йăли-йĕркипе уявĕсем çинчен вуласа пĕлме пулать. Ăна халăх халапĕсене тĕпе хурса çырнă(. ) «Юрăпи» манăн юратнă кĕнекесенчен пĕри пулса тăчĕ. Вăл пире Тăван çĕршыва юратма, çынсемпе ырă пулма вĕрентет. Манăн та Юрăпи пекех илемлĕ, ĕçчен, кăмăллă пулас килет. Паянхи пурнăçра та ун пек ырă çынсем нумайрах пулччăр тесе калас килет».

Вадим Родзянов. Вăрмарти вăтам шкул.

Кĕнекесĕр пӳлĕм чунсăр этем ӳчĕ пекех тесе каланă ваттисем. Пирĕн килте кĕнекесем нумай. Пушă вăхăт пулсан эпĕ вĕсее вулатăп. Тата эпĕ шкулти тата районти ача-пăча библиотекине çӳреме юрататăп. Нумаях пулмасть Дмитрий Суслин çырнă «Димка ашшĕне шырать» повеçе вуласа тухрăм. Ку манăн юратнă кĕнеке пулса тăчĕ. Повесть мана питĕ килĕшрĕ. Повеçри тĕп сăнарсем – Димкăпа Лешка Коржиксем. Повеçе вуланă май вĕсем ман куç умне тухса тăчĕç.

Димкăпа Лешка питĕ туслă тăвансем. Димка пиллĕкмĕш класра, Лешка виççĕмĕш класра вĕренеççĕ. Пиччĕшĕпе шăллĕ пĕр-пĕрне юратаççĕ, пĕр-пĕрин хутне кĕреççĕ. (. ) Эпĕ çак ачасем питĕ тавçăруллă тата хăюллă пулнинчен тĕлĕнтĕм. (. ) Эпир те çемьере икĕ ача: эпĕ тата йăмăк. Ытти ачасем пекех эпĕ те хамăн йăмăкпа час-часах вăрçăнаттăмччĕ. Халĕ вара, çак повеçе вуласа тухнă хыççăн, эпĕ тек йăмăкпа вăрçăнмăп, туслă пулăп. Повеçри Димкăпа Лешка мана пĕр-пĕрне пулăшма хатăр пулмаллине, шухăшланă тĕллев патне çитме тăрăшмаллине вĕрентрĕç.»

Катя Кошелева. Йĕпреç районĕнчи Липовкăри вăтам шкул.

«Паян шкултан килнĕренпех анне аллинчен кĕнеке ямасть. Кăшт пушă вăхăт тупăнсанах кĕнекене алла илет те хăйне никам та ан кансĕрлетĕр тенĕн хӳтлĕхе пытанать. Хам та кăсăклансах хайхи кĕнекене сăнаса пăхрăм. Улькка Эльмен çырнă «Упраймарăм сана» ятлă кĕнеке иккен ку. Атте тăрăхлать: «Çĕрĕпе çывăрмасăр кĕнеке вулать-çке аннĕр», -тет, анне картишне тухсан хăй те кĕнекене йăпăртах алла тытса вулама пуçларĕ. Пĕр кунхине çак кĕнекене асанне аллинче куртăм, вăл та кăсăклансах вулать. Тепрехинче уроксем хыççăн лавккана кĕретĕп те _ сутуçă аллинче те Улькка Эльмен çырнă «Упраймарăм сана» кĕнеке. Туянакансем çуккипе усă курса сутуçă та вăхăта вăрласа кĕнеке вулать.

Ара, пурте вулаççĕ-çке ку кĕнекене. Эп те паллашма шутларăм. Час лекмерĕ вулас тенĕ кĕнеке аллăма: ялĕпех вуларĕç пулас. Аслисем вуланине кура ман шайри ачасем валли мар ĕнтĕ ку кĕнеке тетĕп ăшра. »

Марта Никифорова. Шупашкарти 49-мĕш шкул.

Хама эпĕ питĕ телейлĕ çын тесе шутлатăп. Пирĕн шкулта Г.Н.Волков академик виçĕ хутчен пулнă. Юлашки хут _ 2007 çулта. Ун чухне академикăн 80 çулхи юбилейне паллă турĕç. Уяв мероприятине эпĕ те хутшăнтăм. Шел, халĕ вăл пирĕнпе юнашар çук ĕнтĕ. Апла пулин те унăн вĕрентĕвĕ, унăн ырă канашĕ яланах асра пулĕ. Уроксенче унăн каларăшĕсене, ваттисен сăмахĕсене час-часах аса илетпĕр, юмахĕсемпе калавĕсене вулатпăр.

Геннадий Никандрович ачасене питĕ юратнă. Çавăнпа та пулĕ хăйĕн 2007 çулта тухнă юмахсемпе халапсен тата калавсен кĕнекине «Кил илемĕ» тесе ят панă. Кил илемĕ ача-пăча сассинче теççĕ ваттисем. Ачасен мĕнле пулмаллине вĕрентсе калать те ĕнтĕ академик хăйĕн кĕнекинче. Çак кĕнекери хăш-пĕр калавсене эп темиçе хутшар та вуласа тухрăм. »

Настя Николаева. Вăрмар районĕнчи Чулкаçри шкул.

«Манăн юратнă кĕнеке _ «Нарспи». Ăна эпĕ 4-мĕш класрах вуласа тухнăччĕ. Нумаях пулмасть эпир тăван литература урокĕнче «Нарспи» поэмăна вуласа тишкертĕмĕр. Поэмăри Нарспи тата Сетнер сăнарĕсем çав тери килĕшрĕç. Вĕсем юратушăн кĕрешсех пурнăçран уйрăлчĕç.

«Нарспи» поэма _ чи чаплă произведенисенчен пĕри. Вăл пĕрремĕш хут 1908 çулта пичетленсе тухнă. Унтанпа 100 çул ытла иртрĕ. Чăваш кĕнеке издательстви «Нарспи» кĕнекене 21 кăларăм пичетлесе кăларчĕ. Кашни кăларăмĕ хăйне май паха. Чи малтанхи кăларăмсенче кĕнекере художниксен иллюстрацийĕсем пулман, анчах «Нарспи» кашни чăваш çыннишĕн чи чаплă кĕнекесенчен пĕри шутланнă. Хăй вăхăтĕнче «Нарспи» произведение манăн асаттепе асанне те вуласа савăннă. Çак кĕнекене вуламан чăваш çук та пуль. »

Наталия Николаева. Куславкка районĕнчи Кунерти вăтам шкул.

«Леонид Агаков пысăк тавра курăмлă, нумай енлĕ те тухăçлă ĕçлекен писатель пулнă. Чăваш литературин анинче аллă çула яхăн ĕçлесе аллă кĕнеке ытла пичетлесе кăларма ĕлкĕрнĕ вăл. Мана Агаковăн «Шанчăк» романĕ килĕшет. Ку роман _ вулакансен чун-чĕринче патриотла шухăш-туйăм çĕклекен хайлав. «Шанчăк» романăн сюжетне малтан пуçласа вĕçне çитичченех çирĕп тытса пыракан тĕп геройсем – Римма Сурская, Тимофей Сарьялов, Иван Васильевич Актай, Андрей Кованый. Автор геройсен вăрçăри е госпитальти пурнăçне сăнланипе пĕрлех вĕсен вăрçăчченхи пурнăçĕ, вĕренĕвĕ, юратăвĕ çинчен те чуна хускатмалла кааласа парать.. (. ) Автор роман вĕçнелле Сурская сăмахĕсемпе акă мĕн калать: «Çук, аваймăн, парăнтараймăн хальхи çамрăксене. Парăнман эпир, парăнас та çук. Нихçан та. Темле йывăр килсен те. Вилĕм умĕнче те».

Чăнах та, халăхăмăрăн иксĕлми вăй-хăвачĕпе сӳнми хавалĕ тăшмана хаяр çапăçура çĕнтермешкĕн çирĕп шанчăк парса тăни романра вăйлă палăрать. Вăл вулакансен чун-чĕринче халĕ те патриотла шухăш-туйăм çĕклекен произведени».

Егор Еслюков. Шупашкар хули, 27-мĕш шкул.

«Нумаях пулмасть эпĕ Марина Карягина çырнă «Кăтра хĕвел çаврăнăш» халапа вуласа тухрăм. Ку хайлавра пултаруллă çыравçă Кӳлленчĕк, Хĕвел, Çăлтăр, Хĕвел çаврăнăш сăнарĕсем урлă çĕр çинчи туслăхпа юлташлăх ыйтăвĕсене хускататать. Халапа вуланă май çывăх та шанчăклă юлташ шыраса тупма ансат маррине туйса илетĕн. «Туссем шанчăксăр-çке, вĕсем улталама пултараççĕ», -тет тĕп сăнар КӲлленчĕк. Чăн-чăн туса çул çинче ăнсăртран тĕл пулма та, йӳнĕ хакпа сутăн илме те çук. Юлташпа калаçса чуна уçатăн, чĕрӳне лăплантаратăн, ăс-хакăла пуянлататăн. (. ) Юлташ вăл – эсĕ телейсĕр чухне сана ăраскал параканĕ, чирлĕ чухне сыватса сиплекенĕ, хăрушлăха лекнĕ чухне саншăн хăйĕн вăйне паракан çывăх çын».

Елизавета Сергеева. Куславкка районĕнчи Кунерти вăтам шкул.

Пирĕн шкулта та, клубра та, библиотекăра та темĕн чухлĕ тĕлпулу пулса иртет. Пуш уйăхĕн 22-мĕшĕнче ялти модель библиотекинче çыравçăсемпе манмалла мар тĕлпулу пулса иртрĕ. Эпир Ева Лисинăпа, Сергей Павловпа тата Галина Матвеевăпа паллашрăмăр. Галина Матвееван «Хамăркка» кĕнеки тăрăх инсценировка лартса патăмăр. (. ) Ева Лисинăна курсан эпĕ питĕ савăнтăм. Ара, «Çăкăр чĕлли» калав авторĕ-çке-ха вăл. Эпĕ çак калава миçе хут куççуль витĕр вуласа тухман-ши? Ăна курсанах калаври хĕр ачасен тертлĕ те асаплă пурнăçĕ куç умне тепĕр хут тухса тăчĕ. Выçлăх çулĕсем пирки пире асаннесем те каласа панă-ха. Анчах çăкăр татăкĕн çеç мар, тĕпренчĕкĕн хакне калава вуласа тухнă хыççăн тата та лайăхрах ăнлантăмăр. Апат çиме лармассерен манăн куç умне икĕ айван хĕр ача тухса тăратчĕ, алăри çăкăр татăкне вĕсене парас килетчĕ.

Тавах сире, çыравçăсем, пире пурăнма, шутлама, çут çанталăка юратма вĕрентнĕшĕн».

Александр Федотов. Юманайская СОШ Шумерлинского района.

«Сейчас в руках я держу книжку стихов Л.К. Кадкина «Детство на гору спешит». На чувашский язык ее перевела Г.А. Матвеева. Какие прекрасные стихи для детей! Все они о нашей матушке-природе: о семицветной радуге-дуге, которая появилась после веселенького дождя, певцах-скворцах, которые возвратились весной в родные края, модницах-воронах, щеголяющих в сарафанах по земле, воображалках-галках, не отстающих от ворон, бабьем лете, золотой осени, которая богата разноцветными красками, о зимней красоте, о старом маленьком сверчке-музыканте, исполняющем свои песенки всю ночку напролет…

Эта книжка проникнута большой любовью к детям и нашей природе. Думаю, что такие замечательные стихи для детей мог написать человек, который, во-первых, очень любит детей, этот маленький народ, во-вторых, тот, который любит природу и умеет чувствовать ее всей душой и сердцем. Ведь природа – это сказочный мир. Оглянитесь вокруг, посмотрите под ноги: везде жизнь, таинственная и удивительная. Она служит нам, она радует нас. Только мы должны любить и охранять этот загадочный мир…»

Вера Потапова. СОШ №2 г. Шумерля.

Недавно в библиотеке в мои руки попала книга Елены Енькка «Повествование о чувашах». Меня заинтересовала обложка книги, где красочно нарисованы люди в чувашских костюмах, старинная посуда, музыкальные инструменты.

Я знаю, что чувашский народ имеет богатое историческое прошлое.

По национальности мои родители чуваши. На уроках чувашского языка мы изучаем историю и культуру родного края. Президент Чувашии Михаил Игнатьев в одном из своих выступлений сказал: «Для человека самым близким и родным является родной язык… Родной язык – великая и уникальная ценность, отражающая богатую культуру народа». (…)

Когда увидела эту книгу, я так обрадовалась, что сразу начала читать. На первой же странице увидела сундук, как у моей бабушки. В сундуках бабушек хранятся свидетельства нашей истории. Листая книгу, все больше и больше узнаешь историю чувашского народа. Меня очень удивило, что воинские звания древних булгар определялись по подвесным ремешкам и украшениям на поясах. В настоящее время украшения утратили свое прежнее назначение. (…) Из этой же книги я узнала, что землю пахали тяжелыми плугами, для повторной обработки использовали легкие орудия, а позднее – соху. Убирали хлеб серпами, косами. Мололи, пользуясь ручными мельницами. Мы все должны знать, что хлеб достается и сейчас нелегко».

Артем Мамуткин. Комсомольская СОШ №1.

«Век – волкодав… Для меня это было пустым звуком, пока я не познакомился с рассказом нашего земляка Геннадия Максимова «Грамота Сталина». Трудно поверить, что подобное происходило в нашей стране. Тоталитарная система объявила войну духовной свободе человека.

Герой рассказа – отец двух сыновей, получивший грамоту, подписанную фамилией «Сталин», повесил ее на самое почетное место. Страх перед величием Сталина цепко держит его. Перед этой грамотой он вставал по стойке «смирно», становился безвольным, «как попавшая в силки птичка».

. Эта история настолько меня взволновала, что я невольно вспомнил своего деда, его семью. История их семьи напрямую была связана со сталинским режимом. Дедушка родился за два дня до войны. В семье было семь детей, еще трое остались на попечение от умершей сестры. Десять ртов! За одно предложение, сказанное в отчаянии отцом моего дедушки, Борисом Семеновичем: «Норма сдачи хлеба большая, как семью прокормить?», его осудили как врага нарда…»

Лариса Белова. Гимназия №1 г. Чебоксары.

В моих руках книга под названием «Чувашские легенды и сказки» — уникальный, на мой взгляд, выпуск Чувашского книжного издательства, распространившего эту книгу по родной Чувашии. Легенды, что я читаю сейчас, в детстве мне рассказывала моя мать, а матери – бабушка, бабушке — прабабушка. Так, передаваясь из уст в уста, они дошли до наших дней. Эти легенды собрали всю эпоху, культуру, историю, обычаи и традиции в огромный культурный кладезь народа, как бабушка свои наряды в старинный сундук.

Несмотря на развитие новейших технологий, книга была и будет лучшим другом для человека. Проблемы в старых сказках актуальны и в современном мире. Вдобавок ко всему, легенды и сказки дают возможность окунуться в историю чувашского народа, лучше познать мир, в котором жили наши предки».

Анастасия Волина? Шупашкар хули: 44-м.ш лицей?

«П.лт.р мана асанне Юрий Сементер =ырнё «Кил.р: кил.р: кайёксем!» сёвё к.некине илсе пач.? Ку к.неке мана пит. кил.шр.? Унта 36 кайёк ятне шутласа кёлартём? Кайёк.сем илемл.: кулёшла: т.р.лл. к.песем тёхённё? Хёш-п.р страницёсенче кайёксене сёрёпа сёрламан вырёнсем те пур? Эп. вёл кайёксене п.р кунтах т.рл. сёрёпа сёрласа тухрём? Пёхса сёрлама юнашар керч.к. пур в.т?

К.некери сёвёсем =ёмёллён вулана==.: пёхмасёр в.ренме те =ёмёл? Кашни сёвё =умне хушса =ырни кайёксем =инчен ытларах п.лме пулёшать? П.ч.к тусёмсем йёвисене ё=та тата м.нле тунине: в.сем м.нпе тёранса пурённине те п.лт.м»?

Никита Леонтьев? Шупашкар хули: 1-м.ш гимнази?

«Аттепе анне мана м.н п.ч.крен чёвашла кала=ма: вулама хёнёхтарнё? Анне чёваш ч.лхи в.рентекен. пулнё май% «П.р ч.лхе – п.р ёс: ик. ч.лхе – ик. ёс? В.рен: ывёлём? Ытларах вула? Вулакан =ыннён ёс. чакмасть»: — теме юратать? Тен: =авёнпах пул. эп. чёвашла та: вырёсла та вулама юрататёп?

Мана Дмитрий Суслин =ырнё: Галина Матвеева ку=арнё «Юрёпи» к.неке пит. кил.шет? «Юрёпи» вёл – этнографи юмах.? Ёна чёваш халёх халап.сене т.пе хурса =ырнё? Ку юмахра асамлёх та: илемл.х те пур? Автор пире юмах урлё чёвашсен авалхи хёш-п.р йёли-й.ркипе: уяв.семпе паллаштарать. К.неке автор. Норильск хулинче =уралнё пулин те Чёваш Республикине тёван =.ршыв тесе шутлать: чёваш халёхне: ун йёли-й.ркине: уяв.сене: =ут =анталёка юратать? Ман шутпа: вёл ырё кёмёллё: ёслё: лайёх =ын? Унён хайлав. те хёй.н пекех =утё: илемл.: ырё»?

Эллина Федорова? Канаш хули: 10-м.ш шкул?

«Манён анне Канаш хулин Краеведени библиотекинче .=лет: мана чёваш к.некисем илсе килсе парать? Чёвашла вулама мана пит. кил.шет? Уйрёмах эп. хал. тухнё к.некесене кил.штерет.п? В.сене вулама =ёмёл: керч.к.сем те пит. кил.шлл.: пит. хитре: содержанине лайёхрах ёнланма пулёша==.? Эп. хамён шёллёма та чёвашла вуласа паратёп? Ёна та ку к.некесем пит. кил.ше==.? +.н.рен тухнё к.некесене хамёра чёваш ч.лхи в.рентекене те килсе паратёп: вара вёл пире в.сене урокра вуласа парать. »

Анна Петрова? Шупашкар район.: +.ньял _ Покровски шкул.?

«Пир.н шкул библиотекинче Чёваш к.неке издательстви кёларнё к.некесем пит. нумай? Пире чёваш ч.лхипе литературине в.рентекен Галина Аркадьевна час-часах =.н. к.некесемпе паллашма илсе каять? Вуланё хайлавсене кайран уроксенче стсе яватпёр?

Манён анне те к.некесем вулама юратать? Икк.н п.рле тупёшсах =.н. хайлавсене ш.к.лчетп.р? Нумаях пулмасть Н?П?Ишентей: Г?А?Матвеева пухса хат.рлен. «Пакша куччене=.» к.некене вуласа тухрёмёр? Кунта вёрман пурнё=.: ч.р чунсен т.нчи =инчен =ырса кётартнё? В.сен т.нчине те к.некепе танлаштарма пулать? Анчах та =ав к.некене вуласа в.=не тухаймастён: вуласа та тёранаймастён? Чи ёслё к.неке вёл – вёрман к.неки: =ут =анталёк к.неки? Кашни этем.н ёна =ине тёрса вуламалла? Вара вёл ёслёрах та: кёмёллёрах та пулать. »

Анастасия Вяцкова? Й.пре= район.нчи Чёваш Тимешри вётам шкул?

«Нумаях пулмасть Марина Карягина =ырнё «Ылтён пан улми» к.неке алла лекр.? Яч. пит. кёмёла кайр. тата пан улмий. м.нле майпа ылтён пулнине п.лес тер.м? Пушё вёхётра унти калавсене п.р сёмах сиктермес.р киленсе вуларём? М.нле ансат та =ёмёл ч.лхепе =ырнё в.сене: =ав вёхётрах тарён шухёшлё та? Пурне те пурнё=па =ыхёнтарнё? Ытларах «Лайёх аппа» хайлав ч.ре варрине вырна=р.? Нумай ачаллё =емьесен шёпи =ёмёлах маррине эп.: хам пысёках мар пулин те: самаях ёнланатёп? +ав вун пил.к т.пренч.ке ура =ине тёратма: пурнё= =улне т.р.с суйлама: п.р-п.ринпе сёпайлё та туслё: .=чен пулма амёш.н м.н чухл. чун ёшши: чётёмлёх: юрату кирл.? Темле йывёр пулсан та Лайёх аппа кашни ачине ырё сёмахпа сипл.: аслисене хисеплеме в.рент.: пурнё=ран пахи урёх ним.н те =уккине ёнлантар.? Ачисем те вара хёйсене кун =ути парнелен. чи хаклё =ыннине нихё=ан та сив. сёмахпа крентерм.=: п.р-п.рин хушшинчи туслё =ыхёнёва =ир.пп.н тытса пыр.=»?

Настя хёй.н сочинений.нче нумай ача пёхса стерн. Райкка аппа =инчен ёшшён =ырса кётартнё: вёл та «Лайёх аппа» ята тив.=ли =инчен каланё?

Анна Кадушкина? Шупашкар хули: 10-м.ш шкул?

Эп. 6-м.ш класра в.ренет.п? Хам чёваш пулниш.н вётанмастёп? Манён аттепе анне те чёваш? Эп. килте те: туссемпе те чёвашла кала=ма тёрёшатёп? Мана чёваш ч.лхи урок.сем пит. кил.ше==.? Чёвашла пичетленсе тухнё к.некесене: «Тантёш» ха=ата: «Самант» журнала юратсах вулатёп? Час-часах шкул библиотекинче пулатёп? Пире унта Наталья Левсатовна библиотекарь =.н. к.некесемпе: ха=ат-журналсемпе паллаштарать? Нумаях пулмасть Дмитрий Суслинён «Юрёпи» к.некине вуласа тухрём? Вёл мана пит. кил.шр.? +ак к.некере чёвашсен авалхи хёш-п.р йёли-й.ркипе уяв.сем =инчен вуласа п.лме пулать? Ёна халёх халап.сене т.пе хурса =ырнё(. ) «Юрёпи» манён юратнё к.некесенчен п.ри пулса тёч.? Вёл пире Тёван =.ршыва юратма: =ынсемпе ырё пулма в.рентет? Манён та Юрёпи пекех илемл.: .=чен: кёмёллё пулас килет? Паянхи пурнё=ра та ун пек ырё =ынсем нумайрах пулччёр тесе калас килет»?

Вадим Родзянов? Вёрмарти вётам шкул ?

К.некес.р пл.м чунсёр этем ч. пекех тесе каланё ваттисем? Пир.н килте к.некесем нумай? Пушё вёхёт пулсан эп. в.сее вулатёп? Тата эп. шкулти тата районти ача-пёча библиотекине =реме юрататёп? Нумаях пулмасть Дмитрий Суслин =ырнё «Димка ашш.не шырать» пове=е вуласа тухрём? Ку манён юратнё к.неке пулса тёч.? Повесть мана пит. кил.шр.? Пове=ри т.п сёнарсем – Димкёпа Лешка Коржиксем? Пове=е вуланё май в.сем ман ку= умне тухса тёч.=?

Димкёпа Лешка пит. туслё тёвансем? Димка пилл.км.ш класра: Лешка ви==.м.ш класра в.рене==.? Пичч.ш.пе шёлл. п.р-п.рне юрата==.: п.р-п.рин хутне к.ре==.? (. ) Эп. =ак ачасем пит. тав=ёруллё тата хёюллё пулнинчен т.л.нт.м? (. ) Эпир те =емьере ик. ача% эп. тата йёмёк? Ытти ачасем пекех эп. те хамён йёмёкпа час-часах вёр=ёнаттёмчч.? Хал. вара: =ак пове=е вуласа тухнё хы==ён: эп. тек йёмёкпа вёр=ёнмёп: туслё пулёп? Пове=ри Димкёпа Лешка мана п.р-п.рне пулёшма хатёр пулмаллине: шухёшланё т.ллев патне =итме тёрёшмаллине в.рентр.=?»

Катя Кошелева? Й.пре= район.нчи Липовкёри вётам шкул?

«Паян шкултан килн.ренпех анне аллинчен к.неке ямасть? Кёшт пушё вёхёт тупёнсанах к.некене алла илет те хёйне никам та ан канс.рлет.р тен.н хтл.хе пытанать? Хам та кёсёклансах хайхи к.некене сёнаса пёхрём? Улькка Эльмен =ырнё «Упраймарём сана» ятлё к.неке иккен ку? Атте тёрёхлать% «+.р.пе =ывёрмасёр к.неке вулать-=ке анн.р»: -тет: анне картишне тухсан хёй те к.некене йёпёртах алла тытса вулама пу=лар.? П.р кунхине =ак к.некене асанне аллинче куртём: вёл та кёсёклансах вулать? Тепрехинче уроксем хы==ён лавккана к.рет.п те _ суту=ё аллинче те Улькка Эльмен =ырнё «Упраймарём сана» к.неке? Туянакансем =уккипе усё курса суту=ё та вёхёта вёрласа к.неке вулать?

Ара: пурте вула==.-=ке ку к.некене? Эп те паллашма шутларём? Час лекмер. вулас тен. к.неке аллёма% ял.пех вулар.= пулас? Аслисем вуланине кура ман шайри ачасем валли мар .нт. ку к.неке тет.п ёшра. »

Марта Никифорова? Шупашкарти 49-м.ш шкул?

Хама эп. пит. телейл. =ын тесе шутлатёп? Пир.н шкулта Г?Н?Волков академик ви=. хутчен пулнё? Юлашки хут _ 2007 =улта? Ун чухне академикён 80 =улхи юбилейне паллё тур.=? Уяв мероприятине эп. те хутшёнтём? Шел: хал. вёл пир.нпе юнашар =ук .нт.? Апла пулин те унён в.рент.в.: унён ырё канаш. яланах асра пул.? Уроксенче унён каларёш.сене: ваттисен сёмах.сене час-часах аса илетп.р: юмах.семпе калав.сене вулатпёр?

Геннадий Никандрович ачасене пит. юратнё? +авёнпа та пул. хёй.н 2007 =улта тухнё юмахсемпе халапсен тата калавсен к.некине «Кил илем.» тесе ят панё? Кил илем. ача-пёча сассинче те==. ваттисем? Ачасен м.нле пулмаллине в.рентсе калать те .нт. академик хёй.н к.некинче? +ак к.некери хёш-п.р калавсене эп теми=е хутшар та вуласа тухрём. »

Настя Николаева? Вёрмар район.нчи Чулка=ри шкул?

«Манён юратнё к.неке _ «Нарспи»? Ёна эп. 4-м.ш класрах вуласа тухнёчч.? Нумаях пулмасть эпир тёван литература урок.нче «Нарспи» поэмёна вуласа тишкерт.м.р? Поэмёри Нарспи тата Сетнер сёнар.сем =ав тери кил.шр.=? В.сем юратушён к.решсех пурнё=ран уйрёлч.=?

«Нарспи» поэма _ чи чаплё произведенисенчен п.ри? Вёл п.ррем.ш хут 1908 =улта пичетленсе тухнё? Унтанпа 100 =ул ытла иртр.? Чёваш к.неке издательстви «Нарспи» к.некене 21 кёларём пичетлесе кёларч.? Кашни кёларём. хёйне май паха? Чи малтанхи кёларёмсенче к.некере художниксен иллюстраций.сем пулман: анчах «Нарспи» кашни чёваш =ынниш.н чи чаплё к.некесенчен п.ри шутланнё? Хёй вёхёт.нче «Нарспи» произведение манён асаттепе асанне те вуласа савённё? +ак к.некене вуламан чёваш =ук та пуль. »

Наталия Николаева? Куславкка район.нчи Кунерти вётам шкул?

«Леонид Агаков пысёк тавра курёмлё: нумай енл. те тухё=лё .=лекен писатель пулнё? Чёваш литературин анинче аллё =ула яхён .=лесе аллё к.неке ытла пичетлесе кёларма .лк.рн. вёл? Мана Агаковён «Шанчёк» роман. кил.шет? Ку роман _ вулакансен чун-ч.ринче патриотла шухёш-туйём =.клекен хайлав? «Шанчёк» романён сюжетне малтан пу=ласа в.=не =итичченех =ир.п тытса пыракан т.п геройсем – Римма Сурская: Тимофей Сарьялов: Иван Васильевич

Актай: Андрей Кованый? Автор геройсен вёр=ёри е госпитальти пурнё=не сёнланипе п.рлех в.сен вёр=ёчченхи пурнё=.: в.рен.в.: юратёв. =инчен те чуна хускатмалла кааласа парать?? (. ) Автор роман в.=нелле Сурская сёмах.семпе акё м.н калать% «+ук: аваймён: парёнтараймён хальхи =амрёксене? Парёнман эпир: парёнас та =ук? Них=ан та? Темле йывёр килсен те? Вил.м ум.нче те»?

Чёнах та: халёхёмёрён икс.лми вёй-хёвач.пе снми хавал. тёшмана хаяр =апё=ура =.нтермешк.н =ир.п шанчёк парса тёни романра вёйлё палёрать? Вёл вулакансен чун-ч.ринче хал. те патриотла шухёш-туйём =.клекен произведени»?

Егор Еслюков? Шупашкар хули: 27-м.ш шкул?

«Нумаях пулмасть эп. Марина Карягина =ырнё «Кётра х.вел =аврёнёш» халапа вуласа тухрём? Ку хайлавра пултаруллё =ырав=ё Клленч.к: Х.вел: +ёлтёр: Х.вел =аврёнёш сёнар.сем урлё =.р =инчи туслёхпа юлташлёх ыйтёв.сене хускататать? Халапа вуланё май =ывёх та шанчёклё юлташ шыраса тупма ансат маррине туйса илет.н? «Туссем шанчёксёр-=ке: в.сем улталама пултара==.»: -тет т.п сёнар К/лленч.к? Чён-чён туса =ул =инче ёнсёртран т.л пулма та: йн. хакпа сутён илме те =ук? Юлташпа кала=са чуна у=атён: ч.рне лёплантаратён: ёс-хакёла пуянлататён? (. ) Юлташ вёл – эс. телейс.р чухне сана ёраскал паракан.: чирл. чухне сыватса сиплекен.: хёрушлёха лекн. чухне саншён хёй.н вёйне паракан =ывёх =ын»?

Елизавета Сергеева? Куславкка район.нчи Кунерти вётам шкул ?

Пир.н шкулта та: клубра та: библиотекёра та тем.н чухл. т.лпулу пулса иртет? Пуш уйёх.н 22-м.ш.нче ялти модель библиотекинче =ырав=ёсемпе манмалла мар т.лпулу пулса иртр.? Эпир Ева Лисинёпа: Сергей Павловпа тата Галина Матвеевёпа паллашрёмёр? Галина Матвееван «Хамёркка» к.неки тёрёх инсценировка лартса патёмёр? (. ) Ева Лисинёна курсан эп. пит. савёнтём? Ара: «+ёкёр ч.лли» калав автор.-=ке-ха вёл? Эп. =ак калава ми=е хут ку==уль вит.р вуласа тухман-ши; Ёна курсанах калаври х.р ачасен тертл. те асаплё пурнё=. ку= умне теп.р хут тухса тёч.? Вы=лёх =ул.сем пирки пире асаннесем те каласа панё-ха? Анчах =ёкёр татёк.н =е= мар: т.пренч.к.н хакне калава вуласа тухнё хы==ён тата та лайёхрах ёнлантёмёр? Апат =име лармассерен манён ку= умне ик. айван х.р ача тухса тёратч.: алёри =ёкёр татёкне в.сене парас килетч.?

Тавах сире: =ырав=ёсем: пире пурёнма: шутлама: =ут =анталёка юратма в.рентн.ш.н»?

Александр Федотов. Юманайская СОШ Шумерлинского района.

«Сейчас в руках я держу книжку стихов Л.К. Кадкина «Детство на гору спешит». На чувашский язык ее перевела Г.А. Матвеева. Какие прекрасные стихи для детей! Все они о нашей матушке-природе: о семицветной радуге-дуге, которая появилась после веселенького дождя, певцах-скворцах, которые возвратились весной в родные края, модницах-воронах, щеголяющих в сарафанах по земле, воображалках-галках, не отстающих от ворон, бабьем лете, золотой осени, которая богата разноцветными красками, о зимней красоте, о старом маленьком сверчке-музыканте, исполняющем свои песенки всю ночку напролет…

Эта книжка проникнута большой любовью к детям и нашей природе. Думаю, что такие замечательные стихи для детей мог написать человек, который, во-первых, очень любит детей, этот маленький народ, во-вторых, тот, который любит природу и умеет чувствовать ее всей душой и сердцем. Ведь природа – это сказочный мир. Оглянитесь вокруг, посмотрите под ноги: везде жизнь, таинственная и удивительная. Она служит нам, она радует нас. Только мы должны любить и охранять этот загадочный мир…»

Вера Потапова. СОШ №2 г. Шумерля.

Недавно в библиотеке в мои руки попала книга Елены Енькка «Повествование о чувашах». Меня заинтересовала обложка книги, где красочно нарисованы люди в чувашских костюмах, старинная посуда, музыкальные инструменты.

Я знаю, что чувашский народ имеет богатое историческое прошлое.

По национальности мои родители чуваши. На уроках чувашского языка мы изучаем историю и культуру родного края. Президент Чувашии Михаил Игнатьев в одном из своих выступлений сказал: «Для человека самым близким и родным является родной язык… Родной язык – великая и уникальная ценность, отражающая богатую культуру народа». (…)

Когда увидела эту книгу, я так обрадовалась, что сразу начала читать. На первой же странице увидела сундук, как у моей бабушки. В сундуках бабушек хранятся свидетельства нашей истории. Листая книгу, все больше и больше узнаешь историю чувашского народа. Меня очень удивило, что воинские звания древних булгар определялись по подвесным ремешкам и украшениям на поясах. В настоящее время украшения утратили свое прежнее назначение. (…) Из этой же книги я узнала, что землю пахали тяжелыми плугами, для повторной обработки использовали легкие орудия, а позднее – соху. Убирали хлеб серпами, косами. Мололи, пользуясь ручными мельницами. Мы все должны знать, что хлеб достается и сейчас нелегко».

Артем Мамуткин. Комсомольская СОШ №1.

«Век – волкодав… Для меня это было пустым звуком, пока я не познакомился с рассказом нашего земляка Геннадия Максимова «Грамота Сталина». Трудно поверить, что подобное происходило в нашей стране. Тоталитарная система объявила войну духовной свободе человека.

Герой рассказа – отец двух сыновей, получивший грамоту, подписанную фамилией «Сталин», повесил ее на самое почетное место. Страх перед величием Сталина цепко держит его. Перед этой грамотой он вставал по стойке «смирно», становился безвольным, «как попавшая в силки птичка».

. Эта история настолько меня взволновала, что я невольно вспомнил своего деда, его семью. История их семьи напрямую была связана со сталинским режимом. Дедушка родился за два дня до войны. В семье было семь детей, еще трое остались на попечение от умершей сестры. Десять ртов! За одно предложение, сказанное в отчаянии отцом моего дедушки, Борисом Семеновичем: «Норма сдачи хлеба большая, как семью прокормить?», его осудили как врага нарда…»

Лариса Белова. Гимназия №1 г. Чебоксары.

В моих руках книга под названием «Чувашские легенды и сказки» — уникальный, на мой взгляд, выпуск Чувашского книжного издательства, распространившего эту книгу по родной Чувашии. Легенды, что я читаю сейчас, в детстве мне рассказывала моя мать, а матери – бабушка, бабушке — прабабушка. Так, передаваясь из уст в уста, они дошли до наших дней. Эти легенды собрали всю эпоху, культуру, историю, обычаи и традиции в огромный культурный кладезь народа, как бабушка свои наряды в старинный сундук.

Несмотря на развитие новейших технологий, книга была и будет лучшим другом для человека. Проблемы в старых сказках актуальны и в современном мире. Вдобавок ко всему, легенды и сказки дают возможность окунуться в историю чувашского народа, лучше познать мир, в котором жили наши предки».

Понравилась статья? Поделиться с друзьями:
Adblock
detector