«Маскарад» — драматычная п’еса М. Ю. Лермантава ў вершах — твор, якое паэт стварыў непасрэдна для пастаноўкі на сцэне, чаго пры жыцці ўбачыць яму так і не ўдалося. П’еса была напісана ў 1835 годзе, першапачаткова ў трох дзеяннях, і заканчвалася смерцю галоўнай гераіні. Аднак, драматычная цэнзура на чале з шэфам жандармерыі Бенкендорфа, п’есу да пастаноўкі не дапусьціла. Прычынай гэтаму было замах паэта на касцюміраваныя балі ў доме уплывовых у тую пару Энгельгардт, расцэненыя як выклік усёй пецярбургскаму велікасвецкіх супольнасці. Гісторыя паўтаралася яшчэ двойчы, і гэтак жа двойчы Лермантаў перарабляў сюжэт. У выніку свет паэма ўбачыла ўжо пасля смерці паэта, у 1842 годзе, у вельмі скарочаным варыянце, і толькі праз 30 гадоў была надрукаваная цалкам.
«Маскарад» нездарма выклікаў такую рэакцыю ў чыноўнікаў ад цэнзуры. Лермантаў добра ведаў сутнасць жыцця рускай арыстакратыі і тэматыку тэатральных безаблічна-патрыятычных пастановак. Ён стварыў твор-выклік, агаляе ўсе тыя заганы, якія былі ўласцівы велікасвецкіх грамадству Пецярбурга пачатку 19 стагоддзя. Назваўшы п’есу «Маскарад», Лермантаў меў на ўвазе не толькі момант касцюмаванага балю ў хаце ў Энгельгардт. Усё тое, што адбываецца ў жыцці грамадства ён лічыў клубком завэлюмаваў інтрыг, схаваных злачынстваў і замаскіраваных заганаў, непрымальны такі вобраз існавання. Сваё стаўленне да таго, што адбываецца ў колах пецярбургскай шляхты, ён ўклаў у вобраз галоўнага героя, Яўгена Арбеніна.
Арбеніна, будучы часткай гэтага грамадства, — адзін з удзельнікаў «маскерада» жыцця з яго крывадушнасцю і эгаізмам, інтрыгамі і фальшам, картачнымі гульнямі і касцюмаванымі балямі. Арбеніна нельга назваць станоўчым героем. Ён — картачны шулер, разбагацелы на гэтым. Але сіла яго духу і розуму дазваляюць вырвацца з заганнага круга, каб пачаць новае жыццё.
Усе адчуць, усё зразумеў, усё даведаўся,
Любіў я часта, часцей ненавідзеў,
І больш за ўсё пакутаваў!
Спачатку ўсе хацеў, потым усё пагарджаў я,
То сам сябе не разумеў я,
То свет мяне не разумеў.
Тым не менш, ён рэальна адчувае немагчымасць дасягнення спакою і свабоды душы ў свеце, дзе зьмяшаліся паняцьці чорнага і белага, і ў гэтым яго трагізм. Досвед папярэдняй жыцця назаўсёды пасяляе ў яго душы нявер’е людзям і недавер да ўсіх, яго навакольным, і жыцця ў цэлым. Ён не кахае грамадства «Масак», і яно спрабуе адказаць яму тым жа.
Пад маскай ўсе чыны роўныя,
У маскі ні душы, ні званняў няма, — ёсць цела.
І калі маска рысы утаены,
То маску з пачуццяў здымаюць смела.
Яўген хоча сысці ад рэальнасці, забыўшыся пра картачных гульнях і прыстаў да ціхай сямейнай гавані. Пасля доўгага судотыку з грамадствам заганы і разгулу, ён абагаўляе сваю юную жонку, чыстую і цнатлівае Ніну, ён «уваскрос для жыцця і дабра». Цяпер ён жыве толькі адным — любоўю да сваёй жонцы.
Ты маладая гадамі і душою,
У вялізнай кнізе жыцьця ты прачытала
Адзін загалоўны ліст, і перад табою
Адкрыта мора шчасця і зла.
Ніна Анёльскай непасрэдная, яна па-дзіцячы любіць святы, «І бляск, і шум, і гоман баляў», і часта праводзіць час на іх дапазна. Нядзіўна, што менавіта няхітрая Ніна становіцца ахвярай інтрыг і маскарадных спляценняў лёсу.
Грамадства помсціць Арбеніну ў асобе навакольных яго «масак», вышукаўся яго самае балючае месца і ударыўшы па ім ашчадна і стрымана. Крывадушная баранэса Штраль, закруціць трагічную інтрыгу, спрабуючы выратаваць свае месца ў грамадстве, падстаўляе пад удар Ніну. Шприх, сутнасць якога Арбеніна зразумеў адразу
Ўсмешка злосная, вочы … шклярусам дакладна,
Зірнуць — не чалавек, — а з чортам не падобны.
помсціць за дапамогу Яўгена князю Звездичу. Былы сокартёжник Казарын, спрабуючы вярнуць Арбеніна ў картачныя гульні, як добрага партнёра, падлівае алею ў агонь, пасля чаго Яўген канчаткова расчароўваецца ў Ніне:
Прэч, дабрачыннасць: я цябе не ведаю,
Я быў падмануць і табой …
Чорным дэманам ўецца вакол Арбеніна Незнаёмы. Калісьці Яўген пазбавіў яго ўсіх сродкаў, выйграўшы па-буйному ў карты і не дараваўшы доўгу. Шмат гадоў той выношвае план помсты, які нарэшце-то претворён ў жыццё. Менавіта ён адкрывае Яўгену вочы на тое, што Ніна не вінаватая.
Арбеніна спрабуе вызваліцца ад маральных асноў навакольнага яго грамадства, але ўсё ж ідзе на падставе ў яго, паверыўшы ў здраду Ніны. Атруціўшы яе, ён не проста расплачваецца з ёй за нібыта няслушнасць, ён помсціць за крушэнне таго адзінага светлага ў яго жыцці, што ў яго заставалася …
Думкі і дзеянні Арбеніна і іншых персанажаў кажуць пра тое, што аўтар сваёй п’есай не толькі спрабаваў раскрытыкаваць існае свецкае грамадства, ён перасцерагаў ад нарастальнага непадзельнага валадараньня зла і самых нізінных якасцяў і учынкаў.
«Маскарад» — самая спелая драматычная п’еса Лермантава, у ёй прасочваецца вывастранае майстэрства аўтара: багаты мова, трапныя фразы, фактурныя дыялогі, глыбіня вобразаў, канкрэтнасць праблематыкі, што заслужана ставіць п’есу ў шэраг лепшых твораў рускай драматургіі.
Навіны Азербайджана. Актуальнае, навіны палітыкі, бізнесу, фінансаў, спорту, навукі, культуры. Каментары экспертаў, актуальныя інтэрв’ю. Калонкі. Курсы валют, надвор’е, рынкі і тавары. Расія, Арменія, Грузія, Украіна, Мір.
«Актуальнасць спадчыны М.Лермантава ў XXI стагоддзі»
У Бакінскім славянскім універсітэце адбыўся «круглы стол», прысвечаны вялікаму рускаму паэту
30 кастрычніка ў Бакінскім славянскім універсітэце прайшоў «круглы стол» на тэму «Актуальнасць спадчыны М.Лермантава ў XXI стагоддзі». Мерапрыемства было арганізавана прадстаўніцтвам Рассупрацоўніцтва пры ўдзеле БСУ. У працы «круглага стала» прынялі ўдзел выкладчыкі ВНУ, даследчыкі творчасці М.Ю.Лермантава, настаўнікі рускай мовы і літаратуры агульнаадукацыйных школ Баку, студэнты педагагічнага і філалагічнага факультэтаў БСУ. Аб творчым шляху выдатнага рускага пісьменніка і паэта XIX стагоддзя распавяла дацэнт БСУ Фікры Мурадлы, зрабіўшы асноўны акцэнт на каўказскім перыядзе творчай дзейнасці М.Ю.Лермантава.
Вялікі рускі паэт, празаік і драматург нарадзіўся ў Маскве, у дваранскай сям’і. Дзяцінства прайшло ў Тарханаў — маёнтку яго бабулі ў Пензенскай губерні. У 1828 году Лермантаў быў вызначаны ў Высакародны пансіён пры Маскоўскім універсітэце, студэнтам якога стаў ў 1830 г. Неўзабаве, пасля сутыкнення з рэакцыйнай прафесурай, быў вымушаны пакінуць універсітэт і паступіць у Пецярбургскую школу гвардзейскіх прапаршчыкаў і кавалерыйскіх юнкераў. У 1834 г., пасля заканчэння школы, быў прызначаны ў лейб-гвардыі гусарскі полк.
Адным з першых з’явіліся ў друку яго твораў была апублікаваная без ведама аўтара ў 1835 годзе паэма «Хаджы Абрек». У 1837 годзе за гнеўныя, звернутыя супраць кіруючых колаў мікалаеўскім Расіі вершы на смерць Пушкіна паэт быў сасланы на Каўказ.
Творы Лермантава, напісаныя пасля спасылкі, а таксама яго незалежнае паводзіны выклікалі непрыязнасць і варожасць да яго з боку царскага двара і кіруючых вярхоў. Творчасць Лермантава фармавалася пад велізарным уплывам дзекабрысцкага ідэй. У ім адбіліся той крызіс, тыя пакутлівыя пошукі выхаду, якія былі характэрныя для перадавой, вальналюбную часткі рускага грамадства пасля 1825 года. За дуэль з сынам французскага пасланца Барантом Лермантаў быў сасланы на Каўказ другасна — у Тенгинский пяхотны полк. У баявых дзеяннях паэт выяўляў незвычайную адвагу, аднак царская няласку па-ранейшаму мела на яго: Мікалай I выкрасляў імя Лермантава з ўзнагародных спісаў. Клопаты сяброў і родных аб пераводзе паэта ў Пецярбург пацярпелі няўдачу.
Нават знаходжанне Лермантава ў адпачынку вясной 1841 года было перапынена: яму загадалі ў сорак восем гадзін пакінуць Пецярбург і адправіцца ў полк. Па дарозе ў полк Лермантаў спыніўся на некаторы час у Пяцігорску. Тут у яго, не без таемных інтрыг жандарскія чыноў, адбылася сварка з Мартынавым, якая скончылася 15 ліпеня 1841 г. дуэллю, на якой паэт быў забіты.
Паэмы «Дэман», «Мцыри», «Песня пра купца Калашнікава», мноства лірычных вершаў, раман «Герой нашага часу», драма ў вершах «Маскарад» — гэтыя творы сталі шэдэўрамі рускага мастацтва.
Выступ Ф.Мурадлы чаргавалася з чытаннем вершаў рускага класіка ў выкананні акцёраў студэнцкага тэатра-студыі «Сфера» пры БСУ.
Дырэктар адукацыйнага комплексу «Школа-ліцэй» пры БСУ, прафесар Тэльман Джафараў адзначыў, што пераважная большасць твораў паэта перакладзена на азербайджанскую мову, што кажа пра запатрабаванасць творчасці М.Ю. Лермантава ў рэспубліцы.
Якія выступілі настаўнікі рускай мовы і літаратуры Лэйла Джебраилова, Мехрыбан Мустафаева і Любоў Панкіна распавялі пра метады і прыёмах вывучэння літаратурных твораў М.Ю. Лермантава ў школе, папулярызацыі яго творчасці з дапамогай прагляду мастацкіх фільмаў паводле яго твораў і выкарыстання гульнявых тэхналогій у навучальным працэсе.
На жаль каментары ўжо зачыненыя.
Як я пазбег арышту
Армянскую лобі ў Вашынгтоне
Ўспаміны пра Ганзасаре
СІРЫЯ — ЗЛО, названае Сардэчна
І да «Вікіпедыі» дабраліся
Іран пярэчыць
«Паляванне на турэцкіх ведзьмаў»
Праграма «Культура і Крэатыўнасць» прымае заяўкі
Бясплатныя онлайн-курсы для культурных менеджэраў
СТА бед — АДЗІН Трамп АДКАЗ ?!
Апошняе з рубрыкі
Пакуль такіх няма.
самае Абмяркоўваць
Усе правы абаронены © 2017 Зеркало.
Пры поўным або частковым выкарыстанні матэрыялаў
спасылка на www.zerkalo.az абавязковая (ў інтэрнэце — гіперспасылка).
Сацыяльная адказнасць Падарыце жыццё Дапаможам малой Айсу! «Мама, я так хачу жыць …»