Вобраз Пугачова ў аповесці Пушкіна «Капітанская дачка» вельмі разнастайны. Гэты чалавек можа быць розным — і мудрым, і выхвалястым, і велікадушным, і злосным, і залежным ад асяроддзя. Вобраз аднаго з галоўных герояў як быццам бы ўпісваецца ў часы екацярынінскай эпохі, Пушкін паказвае яго як вобраз ўсенароднага правадыра.

Галоўны герой і стыхіі прыроды

Упершыню мы сустракаемся з героем падчас снежнай буры. Аўтар апісвае нам гэта стыхійнае бедства прыроды як снежны буран. І менавіта ў ім мы бачым Пугачова, які, як сапраўдны збаўца, дапамагае знайсці дарогу двум заблудным падарожнікам — Грынёва і яго слузе Савельичу. Пугачоў — казак з чорнай барадой з’яўляецца з самай сярэдзіны буры і выводзіць падарожнікаў на цвёрдую сцежку. Напэўна, самым непераўзыдзеным аказалася тое, што завіруха апісваецца ў верасні, што ў прынцыпе не магчыма. Але аўтар паспрабаваў менавіта так звязаць Пугачова і прыроду.

Ўплыў гістарычных падзей на героя

Пушкін малюе Пугачова з пункту гледжання гістарычных падзей. Але гэта апісанне паказвае нам яго не як набліжанага да вялікага гасудару і не як валадара. Падзеі, якія разгортваюцца ў аповесці, адбываюцца ў 1773 годзе, таму мы маем магчымасць ацаніць дзеянні правадыра Пугачова яшчэ да і падчас паўстання.

Народ, які залежыць ад волі аднаго чалавека, не можа захавацца, ды і не заслугоўвае гэтага.

Пацешным падасца і сама знешнасць гэтага саракагадовага мужчыны. Аўтар звярнуў увагу чытачоў на тое, што Пугачоў быў худым, з шырокімі плячыма, трошкі сівой барадой, з прыемным тварам. Пазней мы сустракаемся з расповедам радавога, які апавядае пра тое, што Пугачоў еў парсючкоў, і не аднаго, а двух.

Другая сустрэча з правадыром

У другі раз Пугачоў мілуе Грынёва. У час пакарання ён паблажліва ставіцца да гэтага чалавека і гатовы яго памілаваць. Але гэта проста гульня на паказ, а не праява жаласных пачуццяў. Толькі ў канцы творы, мы маем магчымасць да канца разглядзець гэтага злоснага правадыра.

Як аказалася, ён добры ў душы, але разумее, што гульня яго небяспечная. Хоць з-за гэтага яго мужнасць і бравы дух не падаюць. Ён прымаецца аплаціць рахунак, які яму дае Савельич і вяртае Грынёва кажух.

Падводзячы вынік, можна сказаць, што Пугачоў, як што я чалавек па натуры авантурным, быў яшчэ і велікадушным. У яго была душа, проста, хутчэй за ўсё, гістарычныя абставіны той эпохі не давалі яму магчымасці праяўляць сябе як чалавека. Ён дапамагаў у многіх справах — вызволять нявесту Грынёва, потым прапанаваў яму быць пасаджаным бацькам на іх вяселлі.

У эпохі народнага ўздыму прарокі бываюць правадырамі; у эпохі заняпаду — правадыры становяцца прарокамі.

У гэтым творы Пушкін правёў дакладнае параўнанне паміж Пугачовым і Кацярынай. Царыца гэтак жа выбуховая, як і яе падначалены; яна так жа незаконна атрымала царскі трон, а Пугачоў спрабаваў тым жа метадам падпарадкаваць сабе краіну. Як аказалася, ён не можа дзейнічаць па сваім жаданні, таму што абцяжараны абставінамі часу.

Складанне »Капітанская дачка — Пушкін» складанне на тэму «Вобраз Пугачова (паводле аповесці А.С. Пушкіна« Капітанская дачка »)»

Пугачоў — разбойнік або вызваліцель?

У пачатку 30-х гадоў XIX стагоддзя А. С. Пушкін вывучаў архівы і здзейсніў паездку па месцах Пугачэўскі паўстання, падрыхтоўваючы матэрыялы для «Гісторыі Пугачова». У працы над гэтым гістарычным цяжкасцю ў Пушкіна паўстаў задуму стварыць раман, абапіраючыся на гэты матэрыял. Гэты задума ён ажыццявіў ў 1836 г., выдаўшы аповесць «Капітанская дачка».

Адным з галоўных герояў аповесці стаў Емяльян Пугачоў. Пугачоў — гістарычны твар. Ён узначаліў паўстанне ў гады валадарання Кацярыны II, выдаючы сябе за імператара Пятра III і абяцаючы прыгонным сялянам волю і зямлю, а «нярускім народнага» — нацыянальную свабоду. Не ўсе паўстанцы верылі, што імі кіруе Пётр III, але поспехі паўстання трымаліся на спрадвечнае веры народа ў добрага цара, тым больш, што правадыр паўстання выступаў «народным абаронцам».

Пушкіна Пугачоў цікавіць перш за ўсё як чалавек, як асоба. Ямеля з’яўляецца ў другой чале аповесці як праважаты, які дапамог Грынёва дабрацца да жылля ў буран. Гэта быў чалавек «гадоў сарака, росту сярэдняга, хударлявы і шыракаплечы … Твар яго мела выраз даволі прыемнае, але круцельскае». І гутарка ў карчме ён вёў даволі дзіўны. Пётр Грынёў і капітан Міронаў лічаць Пугачова «валацугам» і «злыднем». Яны прысягнулі «верай і праўдай служыць імператрыцы», а таму Пугачоў для іх самазванец і вораг.

Пугачоў ж, падняўшы паўстанне, становіцца закладнікам свайго прадпрыемства. Яго мяцежныя атрады жорстка распраўляюцца з усімі, хто спрабуе супрацьстаяць ім. Пушкін апісвае, як Пугачоў загадаў павесіць капітана Міронава і расправіцца з Васіліса Ягораўна, распавядае, што пры ўзяцці іншы крэпасці «злыднем» былі павешаны камендант і ўсе афіцэры. Пугачоў ведае, што за жорсткасць яго называюць «піяўкай», але параўноўвае сябе з арлом, які любіць волю і дзеля свабоды адмаўляецца ад доўгага жыцця. Ён разумее, што галоўныя яго саюзнікі — «злодзеі», якія «… пры першай няўдачы яны сваю шыю выкупяць маёй галавою», і разумее, што літасці яму не будзе.

Пушкін стварае неадназначны вобраз. З аднаго боку, Пугачоў — «злыдзень», «разбойнік», «махляр», з другога — за Шчытнікі, справядлівы «васпан-бацюшка». Бо сярод прыхільнікаў Пугачова былі не толькі злодзеі і разбойнікі. На яго бок пераходзілі простыя людзі, якія стаміліся ад памешчыцкага самавольства, сяляне, якія сустракалі яго хлебам-соллю. Часцяком, чакаючы прыходу «збаўцы», яны бунтавалі супраць сваіх гаспадароў і жорстка распраўляліся з імі. У Пугачова народ бачыў свайго заступніка і выратавальніка. Сяляне, казакі і людзі самых розных народнасцяў Расіі далучаліся да яго і называлі «гасударам». Верылі ў добрага і справядлівага цара, і бачылі яго ў Пугачовай. Пасля першай няўдачы Пугачову удалося сабраць другое войска. Ён хацеў ісці на Маскву. У яго без сумневу быў палкаводчы талент; пра сябе ён не без хвальбы кажа, што ў адным з бітваў «сорак генералаў забіта, чатыры арміі ўзята ў палон». Але паўстанне было асуджана. Гэта адчуваў і сам Пугачоў, кажучы аб прадажнасці сваіх паплечнікаў. Акрамя таго, для многіх сялян «бунт быў зман, імгненнае п’янства, а не выяўлення іх абурэння». Як правадыр паўстання Пугачоў быў жорсткі са сваімі ворагамі. Але Пушкін паказаў нам і іншую, чалавечую бок асобы Пугачова, яго здольнасць быць удзячным і справядлівым, і нават высакародным. Хоць Грынёў не згаджаецца прызнаць яго «гасударам», Пугачоў, мабыць памятаючы, што «абавязак плацяжом чырвоны», не толькі не карае смерцю маладога афіцэра, але нават дапамагае вызваліць Марыю Іванаўну. Хоць Грынёў і вораг яму, але пачуццё ўдзячнасці, павага да воінскай доблесці, да дваранскай гонару і вернасці абавязку юнакі не пакідаюць Пугачова абыякавым.

Вядома, Пугачоў — разбойнік. Але гэта толькі адзін бок медаля. Жорсткасць, з якой войска Пугачова Кара сваіх ворагаў, нічым не саступае жорсткасці, з якой было задушана паўстанне. Абодва бакі вялі сябе бязлітасна. У студзені 1775 г. Пугачова пакаралі смерцю, тысячы ўдзельнікаў паўстання былі павешаны. Але дзякуючы Пушкіну Пугачоў застанецца ў нашай памяці не манекенам, а жывым чалавекам з трагічным лёсам, чалавекам, годным не толькі шкадавання, але і павагі.