Тэму «маленькага чалавека» можна назваць адной з асноўных у рускай літаратуры. Усе пісьменнікі 19 стагоддзя так ці інакш закраналі гэтую тэму ў сваёй творчасці. У творах Н.В. Гогаля яна атрымала сур’ёзную распрацоўку, дапоўнілася рознымі нюансамі і аспектамі.
Хрэстаматыйным творам Гогаля, у якім закранаецца тэма «маленькага чалавека», з’яўляецца аповесць «Шынель» (1842). Яе герой — «вечны тытулярны дарадца» Акакій Акак’евіч Башмачкин — узор забітага істоты, таго, каго Гогаль называў «прыніжанымі і абражанымі».
Башмачкин жыве ў Пецярбургу — сталіцы расійскай імперыі, дзе багацце і раскоша — гэта абсалютна нармальная і звыклая з’ява. Але толькі для абраных. Для такіх жа, як Акакій Акак’евіч (а іх у сталіцы вялікая колькасць), прызначана іншая лёс — вечная галеча, убогае існаванне ў клопаце пра кавалак хлеба.
Аўтар падкрэслівае, што яго герой паніжаны звыш меры ў грамадстве, дзе галоўнае — гэта пасада і стан банкаўскага рахунку. Сэнс чалавечага жыцця складаецца менавіта ў атрыманні чыноў, сацыяльнага статусу. І тут — кожны сам за сябе. Выбіўшыся ў людзі (напрыклад, «значнае твар» ў аповесці), чалавек атрымлівае асалоду ад сваім становішчам і не думае аб блізкіх, асабліва пра тых, хто знаходзіцца ў самым нізе сацыяльнай лесвіцы. Так, тэма «маленькага чалавека» самым цесным чынам звязваецца ў Гогаля з тэмай сацыяльнай несправядлівасці, бязлітаснай бюракратычнай машыны, зьнішчае ў чалавеку чалавека.
Але гэта толькі адзін бок медаля. Іншы аспект дадзены тэмы звязаны ў пісьменніка з асобасных, псіхалагічным пачаткам. Так, Башмачкин ўяўляе сабой вартае жалю, дашчэнту забітую, вельмі абмежаваны істота. Але віна ці ёсць у гэтым толькі грамадства, дзяржавы? Бо герой сам змірыўся са сваёй доляй, дазволіў абмежаваць сваё існаванне перапісваннем службовых папер. Успомнім эпізод, калі герою хацелі даручыць «больш адказнае» занятак — «перамяніць загалоўны тытул ды перамяніць дзе-нідзе дзеясловы з першай асобы ў трэцяе». І што ж? Башмачкину «гэта задало … такую працу, што ён змакрэў зусім, цёр лоб і нарэшце сказаў:« Не, лепш дайце я перапішу што-небудзь ».
Але аўтар падкрэслівае, што яго герой быў не пазбаўлены таленту. Перапісвання папер ён ператварыў у творчы працэс: «некаторыя літары ў яго былі фаварыты, да якіх калі ён дабіраўся, то быў сам не свой …» Аднак свой патэнцыял Башмачкин больш нідзе не выяўляў.
Калі ў жыцьці героя з’явілася мара аб шынялі, яна стала для яго параўнай мары пра іншае, лепшым, будучыні, а сама шынель стала ўвасабленнем шчасця. Аднак «маленькаму чалавеку» шчасця ў гэтым жыцці не выпрабаваць — Акакій Акак’евіч неўзабаве пазбаўляецца сваёй шынялі, а ў спробах адстаяць сваю годнасць і мару — і самога жыцця.
Фантастычны фінал аповесці аднаўляе справядлівасць, аднак трэба памятаць, што ён толькі ўвасабляе мары башмачнікі і, збольшага, самога Гогаля. А таксама ўзмацняе тэму бяспраўнай і безабароннасці «маленькага чалавека» перад дзяржаўнай машынай.
Дадзеную тэму працягвае і развівае, ужо ў камічным ключы, п’еса «Рэвізор» (1851). У вобразе хлусіла Хлестакова таксама выяўляюцца і развіваюцца рысы «маленькага чалавека». Гэты герой, недалёкі і легкадумны, служыць у Пецярбургу. Ён атрымлівае мізэрная дараванне і не можа дазволіць сабе нічога з таго, што яму хацелася б. А хацелася б Хлестакова многага: мець вялікі чын, быць знакамітым, карыстацца поспехам у самых прыгожых дам, «быць на кароткай назе» з самымі вядомымі і багатымі людзьмі і гэтак далей.
У рэальным жыцці Хлестаков не можа рэалізаваць свае мары. Таму ён, падманваючы чыноўнікаў горада N., рэалізуе іх у сваіх марах. Толькі ў сваіх фантазіях Іван Аляксандравіч жыве поўным жыццём і адчувае сябе, хай і на кароткія імгненні, па-сапраўднаму шчаслівым.
Тэма «маленькага чалавека» закранаецца Гогалем і ў паэме «Мёртвыя душы». У аповесці пра капітана Капейкін яна знаходзіць сваё канчатковае, як мне здаецца, рашэнне. Апавяданне пра сацыяльныя пакутах інваліда Айчыннай вайны ў пошуках заслужанай ім пенсіі завяршаецца бунтарскім фіналам. Капітан Капейкін, які страціў рукі і ногі ў баях за радзіму, не змог дамагчыся справядлівасці. Па ўсёй бачнасці, ён, расчараваўшыся ў дапамозе дзяржавы, стварыў сваю разбойніцкую шайку. Такім чынам, Гогаль паказвае, што герой ўзяў жыццё ў свае рукі так, як мог гэта зрабіць.
Гісторыя капітана Капейкіна — схаванае папярэджанне, пагроза ўсяму існаму сацыяльнаму ладу. Нездарма чыноўнікі горада N. так перапалохаліся, калі паштмайстар расказаў ім пра банду Капейкіна. Іх страх — гэта яшчэ і прыкмета ўзмацнення народнага гневу, росту народнага абурэння, распаўсюдзілася па краіне.
Такім чынам, тэму «маленькага чалавека» можна назваць адной з вядучых у творчасці М.В. Гогаля. Ўзмоцнена распрацоўваючы яе, пісьменнік прыўнёс сваё бачанне гэтай праблемы, робячы аспект на сацыяльнай баку пытання — падкрэсліваючы бяспраўнасць і безабароннасць простага чалавека перад тварам дзяржавы. Але, акрамя таго, Гогаль не забываў і асобасную бок гэтай праблемы, кажучы пра тое, што чалавек шмат у чым сам апускае рукі, забываючы аб Божым сьвеце ўнутры сябе.
0 чалавек прагледзелі гэтую старонку. Зарэгіструйся або увайдзі і даведайся колькі чалавек з тваёй школы ўжо спісалі гэта сачыненне.
/ Складанні / Гогаль Н.В. / Шынель / Тэма «маленькага чалавека» ў творчасці М.В. Гогаля
Глядзі таксама па твору «Шынель»:
Мы напішам выдатнае складанне па Вашым замове ўсяго за 24 гадзіны. Унікальнае складанне ў адзіным экземпляры.
Тэма маленькага чалавека ў аповесці М. В. Гогаля «Шынель»
Аповесць Мікалая Васільевіча Гогаля «Шынель» напісаная ў 40-я гады XIX стагоддзя, калі ў рускай літаратуры былі на хвалі папулярнасці героі выключныя, рамантычныя, выхадцы з дваранства (накшталт Анегіна і Пячорын). Аднак Гогаль вырашыў надаць увагу персанажу іншага ўзроўню, дробнаму чыноўніку Акакій Акак’евіч Башмачкину. Разам з ім у рускую літаратуру ўвайшоў новы тып героя — «маленькі чалавек».
Акакій Акак’евіч хоць і быў чыноўнікам, але займаў пасаду гэтак нязначную, што ледзь зводзіў канцы з канцамі. Пры гэтым ён старанна працаваў, чым выклікаў насмешкі калегаў. Сям’і ў яго не было — увесь яго свет распасціраўся ў межах праца-дом.
Адзінай марай, якая асвятляла аднастайную жыццё Башмачкина, быў пашыў новай шынялі наўзамен дзіравай. Для гэтага яму прыходзілася адмаўляць сабе ў шматлікіх паўсядзённых рэчах (напрыклад, у гарбаце і свечках), тым самым яшчэ больш абмяжоўваючы сябе і звужаючы свой свет.
Але Гогалю атрымоўваецца паказаць свайго героя не меркантыльных і камічным, а трагічным, годным спагады і шчырага суперажывання. Асабліва гэта раскрываецца, калі Акакій Акак’евіч не выносіць крадзяжу заробленай з такой працай шынялі, захворвае і памірае. І што самае жудаснае, яго смерці ніхто не заўважае.
У вобразе гэтага «маленькага чалавека» пісьменнік дэманструе абыякавасць грамадства да простых людзей, ня якія займаюць высокіх чыноў. А яны ж такія ж, як і мы, са сваімі пачуццямі і перажываннямі. І іх жыццё не менш каштоўная і вартая ўвагі.
Складанне »Шынель — Гогаль» Тэма маленькага чалавека ў аповесці М. В. Гогаля «Шынель»