«Недалетак» — камедыя Дзяніса Іванавіча Фонзивина, якую без перабольшання можна лічыць шэдэўрам ранняй рускай драматургіі.
Усе пяць дзеянняў творы праходзяць у вёсцы Прастакова, дзе вядуць прымітыўную дваранскую жыццё спадар прасцяк, яго жонка і сын Митрофанушка. У вобразе гэтай сям’і, аўтар хацеў перадаць усе негатыўныя рысы і заганы тагачаснага дваранства.
Адзін з галоўных герояў, Мітрафан, адрозніваецца адсутнасцю нораваў, грубым паводзінамі і адсталымі поглядамі на адукацыю. У яго няма ніякіх жыццёвых мэтаў, акрамя таго, каб паесьць і павесяліцца.
У карціне закранута тэма адносіны паміж памешчыкамі і прыгоннымі. Простыя людзі, такія як Трышка, дзеўка Палашка, часта церпяць прыніжэньне і абразы з боку Прастакова.
Малады прасцякоў не саромеецца прымяняць фізічную сілу ў адносінах да сваіх прыгонным.
Спадарыня Прастакова заахвочвае дзеянні сына і нярэдка сама б’е прыгонных.
Сямейныя адносіны Прастакова
Асобнай увагі варта аналіз адносін паміж членамі сям’і Прастакова. Спадарыня Прастакова, абсалютна цёмная, бестактоўнасць і жорсткая асоба. Яна звяртаецца груба не толькі з прыгоннымі, а і сваімі блізкімі. Адсутнасцю манер таксама адрозніваецца брат Прастакова, Тарас Скотинин.
Прастакова любіць сляпой мацярынскай любоўю свайго сына, пастаянна праяўляе паблажлівасць да яго і нават захапляецца адкрытымі маральнымі заганамі Митрофанушки і грубіянствам ў адносінах да ўсіх, у тым ліку і самой Прастакова.
Спадар прасцяк асуджае выхаванне роднага сына, але страх перад жонкай прымушае яго апраўдваць ўсе яе ўчынкі.
На прыкладзе сям’і Прастакова, Фонзивин з дапамогай камедыйнага жанру спрабуе асудзіць жорсткіх, самаўлюбёны, часам нават бесчалавечных памешчыкаў, якія хочуць узяць верх над людзьмі з высакароднага грамадства, такіх як Стародум, чыноўнік Праўдзін і адважны малады афіцэр Мілон. Імёны і прозвішчы персанажаў выбраны не выпадкова, і дапаўняюць рысы іх характараў. Фінал камедыі адлюстроўвае, да якіх наступстваў можа прывесці прага да ўлады, грошай і ганарыстасць.
Сачыненне на тэму Якім я ўбачыў Мітрафана ў камедыі Недалетак, Фонвизин чытаць бясплатна
Якім я ўбачыў Мітрафана
Мітрафан з’яўляецца адным з галоўных герояў у камедыі Д. І. Фонвизина «Недалетак». Менавіта дзякуючы гэтаму персанажу п’еса атрымала такую назву. Мітрафан — сын памешчыкаў Прастакова, якому 16 гадоў. Ён не ўмее ні чытаць, ні пісаць, ні працаваць, ні належным чынам мець зносіны з навакольнымі. У яго няма мэтаў у жыцці, а толькі лянота і гультайства. Юнак не проста жыве на шыі ў бацькоў, а не мае жадання ісці на службу або ажаніцца. Яго асноўныя заняткі гэта нічога не рабіць, паесці і павесяліцца, ці проста паганяць галубоў.
Малюючы гэты персанаж, аўтар хацеў паказаць маральную дэградацыю дваранскага грамадства ў 18 стагоддзі. Чытаючы п’есу, мы разумеем, што Мітрафан — не адзіны дзіця ў Беларусі, які не выхаваны і ня адукаваны чалавек. Для таго каб даць сыну адукацыю, спадарыня Прастакова наймае некалькіх настаўнікаў. Аднак гэта робіцца не для атрымання ведаў, а для адпаведнасці дваранскага грамадству. Па гэтай прычыне Мітрафанаў дазваляецца сыходзіць з урокаў, калі ёму пажадаецца, груба і невуцкіх звяртацца з настаўнікамі і моцна не перетруждайтесь. Мітрафан шмат у чым паходзіць на сваю маці. Пра гэта сведчыць яго імя, якое было абрана аўтарам не выпадкова. Бо Мітрафан азначае «які ўяўляе сваю маці». Спадарыня Прастакова і сама блага выхавана, ня ўтворана, невуцкіх і дурная. Нягледзячы на гэта, яна любіць выхваляцца сваім няўменнем чытаць, кажучы, што не прыстала дваранам гэта рабіць. Яна не любіць сама працаваць, пры гэтым груба і жорстка абыходзіцца са сваімі дваровымі. Адзінае, чым яна цікавіцца, гэта грошы, дабрабыт і яе горача любімы сынок. Відавочна, што ў такіх умовах Мітрафан не мог вырасці іншым. Ён пераняў усё дрэннае ад маці, у тым ліку і прагнасць да «чужым» грошай. Калі ён даведаўся, што іх далёкая сваячка нададзеная багатым пасагам, адразу ж пагадзіўся на ёй ажаніцца. Аднак гэтая пагоня за выгадай, якую юнак пераняў ад маці, адыграла злы жарт і з самой Прастакова. Калі яе план выкрасці Соф’ю праваліўся, і дзяржава гэта забрала ў яе ўсе маёмасць, Мітрафан без ценю сумневу адрокся ад яе. Такі развязкай аўтар наглядна паказаў, як яна пажынае плён свайго благога выхавання.
На мой погляд, п’еса носіць павучальны характар. Яна напісана з мэтай паказаць іншым сем’ям, як трэба выхоўваць дзяцей. А таксама, паказаная значнасць адукацыі і асветы, як для саміх сем’яў, так і для дзяржавы. Вобраз Мітрафана ў камедыі «Недалетак» паказаў людзям, што існуюць мільёны такіх недоучек, якія падобныя на міны запаволенага дзеяння. У пэўны момант плён благога выхавання абавязкова праявяцца і прывядуць да непапраўнай выніку.