18 стагоддзе ў гісторыі літаратуры можна ахарактарызаваць як пераломны. У гэты час адбываліся значныя палітычныя, грамадскія, гістарычныя змены, адбілася і на літаратурных напрамках. Так, у творах літаратуры сталі сустракацца такія напрамкі, як класіцызм, рамантызм.

Характарыстыка літаратуры 18 стагоддзя

Для рускай літаратуры 18 стагоддзя характэрна павелічэнне выданняў кніг публіцыстычнага і навуковага зместу, запазычанне замежных слоў. Важную ролю ў развіцці літаратурнага творчасці 18 стагоддзя ў Расіі згулялі рэформы і пераўтварэнні Пятра Першага. Да прыкладу, паводле ўказаньня цара Пятра 1 кнігі сталі пісаць на агульнаўжывальнай рускай мове, а не на царкоўнаславянскай, як гэта было раней.

Сярод літаратурных жанраў папулярнымі застаюцца драма, аповесць, паэзія, паспяхова запазычаныя з 17 стагоддзя. Шырокае распаўсюджанне атрымаў і новы жанр — любоўная лірыка.

Якія адбываюцца культурна-гістарычныя і грамадска-палітычныя змены закранулі і чалавека. Так, у літаратуры 18 стагоддзя з’яўляецца новы вобраз героя, яго новыя якасці і характарыстыкі. У цэлым мяняецца падыход да разумення чалавечай асобы.

Асноўныя этапы літаратурнага творчасці 18 стагоддзя

Руская літаратура 18 стагоддзя перажывае 3 асноўных перыяду:

Гэты перыяд характарызуецца пераходам ад сярэднявечнай кніжнасці да славеснай культуры, уласцівай агульнаеўрапейскаму тыпу. Царкоўная літаратура сыходзіць на другі план, а на першае месца выходзіць свецкая літаратура. У літаратуры, як і ў культуры, гэтага перыяду пануе «панегирический стыль», які адрозніваецца змешваннем прапагандысцкіх разваг культурных дзеячаў і паспешлівым засваеннем арыенціраў, каштоўнасцяў і вобразнасці еўрапейскага мастацтва.

1. Другі перыяд (1730 — 1770 г.г.)

На дадзеным этапе пачынаецца актыўны станаўленне рускага класіцызму. Ствараюцца стабільныя і спарадкаваныя нормы літаратурнай творчасці. Ажыццяўляецца рэформа вершаскладання. Складваецца жанравая сістэма літаратуры, у якой асаблівае месца займаюць такія жанры, як сатыра і ўрачыстая ода. Мастацкая проза, вершаваны эпас, лірыка таксама знаходзяць сваё месца ў літаратуры гэтага перыяду.

У гэты час канчаткова афармляецца руская класіцызм. Пачынаецца інтэнсіўнае развіццё сентыменталізм і асветніцкага рэалізму, заснавальнікамі якой лічацца Фонвизин, Карамзін, Радзішчаў, Дзяржавін.

Адлюстраванне тэндэнцый развіцця літаратуры 18 стагоддзя ў творы Карамзіна «Бедная Ліза»

Мікалай Міхайлавіч Карамзін з’яўляецца яркім прадстаўніком сентыментальна-рамантычнага кірунку літаратуры 18 стагоддзя. Мастацкія магчымасці сентыменталізм і рамантызму ў поўнай меры раскрываюцца ў яго аповесці «Бедная Ліза», напісанай ў 1792 годзе.

Дадзены твор уяўляе сабой гісторыю двух закаханых сэрцаў. Карамзін тонка і ўмела апісвае ў сваёй аповесці ўсе перыпетыі любові, падрабязна і выразна раскрывае характары герояў, глыбока і асэнсавана перадае ўсе адценні пачуццяў. Майстэрску Карамзін апісвае і ўнутраны свет галоўных герояў, іх эмоцыі, перажыванні, трывогі, радасці.

У аповесці «Бедная Ліза» падымаюцца вострыя праблемныя пытанні, звязаныя з сутыкненнем сапраўднай любові з вонкавымі перашкодамі, таящимися ў велізарным і страшным свеце.

Стыль напісання аповесці, адлюстраванне асноўных літаратурных кірункаў, добра выбраў жанр, дбайнае апісанне вобразаў галоўных герояў, іх эмацыйных перажыванняў і пачуццяў — усё гэта зрабіла твор «Бедная Ліза» несмяротным помнікам рускай літаратуры 18 стагоддзя.

Сачыненне на тэму «Несмяротныя старонкі літаратуры XVIII стагоддзя»

XVIII стагоддзе — стагоддзе, які нясе вецер перамен, стагоддзе, у якім панавалі ідэалы Асветы. Вялікія пераўтварэнні Пятра I закранулі сферу літаратуры нароўні з астатнімі. У Расію пачынаюць пранікаць еўрапейскія навуковыя і літаратурныя працы, якія былі перакладзены на рускую мову, у дзяржаве таксама ўводзіцца грамадзянскі шрыфт, з’яўляюцца першыя рэгулярныя газеты і часопісы. За гэтае стагоддзе наша літаратура прарабляе вялізны шлях ад класіцызму да сентыменталізм. Найзырчэйшымі прадстаўнікамі рускай літаратуры XVIII стагоддзя былі Дзяніс Іванавіч Фонвизин, Аляксандр Мікалаевіч Радзішчаў і Мікалай Міхайлавіч Карамзін.

Творчасць Д. І. Фонвизина.

Галоўным дасягненнем рускай драматургіі XVIII стагоддзя стаў творчы ўзлёт Д. І. Фонвизина, у творах якога перад чытачом ўсталі на ўвесь рост самыя надзённыя маральныя і далікатныя палітычныя пытанні. Героі Фонвизина — ня ўмоўныя камічныя маскі, чыё паводзіны вызначаюцца адным выбітным недахопам. Гэта складаныя характары, жывыя тыпы таго часу. Вяршыняй творчасці драматурга стала камедыя «Недалетак», дзе ў раздзел кута ставіцца праблема дваранскай гонару і выхавання. На прыкладзе дурнаватага і эгаістычнага маладога чалавека Митрофанушки, яго матухны Прастакова і яго дзядзькі Скотинина паказаны дзікае невуцтва, жорсткасць і адсутнасць маральнасці у памешчыкаў. У «Недалетак» захоўваюцца асноўныя рысы камедыі эпохі класіцызму: выконваюцца тры адзінства; маецца герой, які ўносіць у грамадства рэзананс; персанажы выразна падзелены на добрых і злых; галоўныя героі носяць гаваркія імёны і прозвішчы (Прастакова, Скотинин, Праўдзін). Цікава, што некаторыя гумарыстычныя персанажы ў «Недалетак» выклікаюць не толькі весялосць. «Недалетак» мае сацыяльна-палітычнае гучанне, супрацьпастаўляючы гераічную эпоху імператара Пятра I сучаснасці Дзяніса Іванавіча — царству Кацярыны II. Драматург, такім чынам, выступаў супернікам ўзмацнення дэспатызму і адсутнасці рэальнага асветы.

А. Н.Радищев — рабства вораг.

«Радзішчаў — рабства вораг» — такое выразнае вызначэнне даў пазней творчасці А. Н. Радзішчава Пушкін. Цэнтральнае пытанне ўсіх аспектаў рускага жыцця таго часу — прыгоннае права — стаіць у цэнтры твораў Аляксандра Мікалаевіча «Падарожжа з Пецярбурга ў Маскву» і оды «Вольнасць». Аўтар гатовы перакуліць з ног на галаву прылада вялікай Расійскай імперыі, вынішчыць на корані грамадскае прылада, калі яно грунтуецца на рабстве, слёзах і смутку простых людзей. У гэтым радищевский Вандроўнік апярэджвае бунтароў XIX стагоддзя. Ода Радзішчава «Вольнасць» ўвайшла ў склад яго галоўнага творы — «Падарожжа з Пецярбурга ў Маскву». Гэты твор быў адначасова і выдумкі на тэму палітыкі, і нарысам сучаснай пісьменніку сялянскага жыцця ў Расіі, і дзённікам вандроўцы паміж двума сталіцамі Расійскай імперыі.

Сентыменталізм Н. М. Карамзіна.

Найзыркім рускім пісьменнікам канца XVIII ст. быў буйны прадстаўнік сентыменталізм Н. М. Карамзін. Сур’ёзны гістарычны мысліцель і смелы наватар, ён задаў тон многіх літаратурных жанраў, рэфармаваў літаратурны рускую мову, стварыў новы склад, арыентаваны ня на кніжны стыль, а на гутарковую гаворка культурнага таварыства. Актыўны прадстаўнік еўрапейскай культуры і прыхільнік расейскай старажытнасці, ён сваім творчасцю пакінуў выразны след у рускай літаратуры канца XVIII-пачатку XIX ст. і пазначыў сабой цэлую літаратурную эпоху — «карамзинский перыяд» (на думку літаратурнага крытыка В. Г. Бялінскага). У канцы XVIII стагоддзя Мікалай Міхайлавіч выдае аповесць «Бедная Ліза». Сюжэт твора просты і вонкава немудрагелісты. Дваранін Эраст сустрэў сялянскую дзяўчыну Лізу, яны любілі адзін аднаго, але неўзабаве Эраст кінуў каханую, каб ажаніцца на багатай арыстакратцы. Няшчасная закаханая дзяўчына ўтапілася, Эраст ж усё жыццё адчуваў згрызоты сумлення. Карамзін суперажывае Лізе і шкадуе яе загубленае жыццё, але не асуджае Эраста. Ён узвышае каханне, але разам з тым дэманструе ўсю згубнасць страсці.

У XVIII стагоддзі ў свеце рускай літаратуры адбылося мноства змен: з’явіліся новыя аўтары, стылі і жанры, ствараецца новае адважнае бачанне свету. Падводзячы вынікі, можна сказаць, што літаратура за гэта стагоддзе здзейсніла велізарны скок.

Складанне »Бедная Ліза — Карамзін» складанне на тэму «Несмяротныя старонкі літаратуры XVIII стагоддзя»