Складанне па кірунку: Розум і пачуццё. Выпускное сачыненне 2016-2017
Розум і пачуццё: ці могуць яны валодаць чалавекам адначасова ці ж гэта паняцці, узаемна выключаюць адзін аднаго? Ці дакладна зацвярджэнне, што ў парыве пачуццяў чалавек здзяйсняе як нізінныя ўчынкі, так і вялікія адкрыцці, якія рухаюць эвалюцыю і прагрэс. На што здольны абыякавы розум, халодны разлік? Пошук адказаў на гэтыя пытанні займае лепшыя розумы чалавецтва з таго часу, як з’явілася жыццё. І гэтая спрэчка, што важней — розум ці пачуццё, — вядзецца з старажытнасці, і ў кожнага свой адказ. «Людзі жывуць пачуццямі», — сцвярджае Эрых Марыя Рэмарк, але тут жа дадае, што для таго, каб усвядоміць гэта, неабходны розум.
На старонках сусветнай мастацкай літаратуры праблема ўплыву пачуццяў і розуму чалавека падымаецца вельмі часта. Так, напрыклад, у рамане-эпапеі Льва Мікалаевіча Талстога «Вайна і мір» паўстаюць два тыпу герояў: з аднаго боку, гэта парывістая Наташа Растова, адчувальны П’ер Бязухаў, бясстрашны Мікалай Растоў, з другога — пагардлівая і разважлівая Элен Курагіну і яе брат, чэрствы Анатоль. Многія канфлікты ў рамане адбываюцца менавіта ад лішку пачуццяў герояў, за перыпетыямі якіх вельмі цікава назіраць. Яскравым прыкладам, як парыў пачуццяў, неабдуманасьці, палкасць характару, нецярплівая маладосць, паўплывалі на лёс герояў, з’яўляецца выпадак з здрадай Наташы, бо для яе, смяшлівай і юнай, чакаць вяселля з Андрэем Балконскай было неверагодна доўга, ці магла яна падпарадкаваць свае нечакана ўспыхнулі пачуцці да Анатолю голасу розуму? Тут перад намі разгортваецца сапраўдная драма розуму і пачуццяў у душы гераіні, яна аказваецца перад нялёгкім выбарам: кінуць жаніха і з’ехаць з Анатолем ці не паддацца хвіліннай парыву і дачакацца Андрэя. Менавіта на карысць пачуццяў быў зроблены гэты нялёгкі выбар, толькі выпадковасць перашкодзіла Наташы. Мы не можам асуджаць дзяўчыну, ведаючы яе нецярплівы характар і смагу кахання. Менавіта пачуццямі быў прадыктаваны парыў Наташы, пасля яна шкадавала пра свой учынак, калі прааналізавала яго.
Менавіта пачуццё бязмежнай, усёпаглынальнай любові дапамагло Маргарыце уз’яднацца з умілаваным ў рамане Міхаіла Афанасьевіча Булгакава «Майстар і Маргарыта». Гераіня, не раздумваючы ні секунды, аддае душу д’яблу і адпраўляецца з ім на баль, дзе забойцы і шыбенікі прыкладаюцца да яе калена. Адрынуўшы забяспечаную, мернае жыццё ў раскошным асабняку з тым, хто любіць мужам, яна кідаецца ў авантурна прыгода з нячыстай сілай. Вось яркі прыклад таго, як чалавек, выбраўшы пачуццё, стварыў сваё шчасце.
Такім чынам, выказванне Эрыха Марыі Рэмарка цалкам справядліва: кіруючыся толькі толькі розумам, чалавек можа пражыць, аднак гэта будзе жыццё бескаляровая, цьмяная і бязрадасная, толькі пачуцці надаюць жыцця невымоўныя яркія фарбы, пакідаючы эмацыйна напоўненыя ўспаміны. Як напісаў вялікі класік Леў Мікалаевіч Талстой: «Калі дапусьціць, што жыццё чалавечая можа кіравацца розумам, то знішчыцца сама магчымасць жыцця».
Розум і пачуцці. Што ж гэта такое? выніковае сачыненне
Выпускное (выніковае) сачыненне-разважанне па тэме: Розум і пачуцці.
Розум і пачуццё … Што ж гэта такое? Гэта дзве найважнейшыя сілы ўнутранага свету чалавека, якія маюць патрэбу адна ў адной. Душа чалавека вельмі складаная. Бываюць сітуацыі, калі пачуцці пераважаюць над розумам, а часам розум бярэ ўверх над пачуццямі. Нездарма Люк дэ Клапье Вовенарг казаў: «Розум не спасцігнуць патрэб сэрца». Бо сапраўды чалавек пры ўсім жаданні не здольны кіраваць сапраўднымі пачуццямі, якія засланяюць супярэчны ім розум.
Такі сюжэт мы можам назіраць у рамане Івана Сяргеевіча Тургенева «Бацькі і дзеці», дзе галоўны герой Яўген Васільевіч Базараў, быўшы нігіліст, адмаўляў літаральна ўсё аж да любові. Яго ўнутраны прынцып быў супраць усякай рамантыкі, пачуццяў. Ён лічыў гэта «бязглуздзіца, недаравальнай дурью … 9raquo ;. Вырашальнай рысай, якая стала насуперак яго поглядаў, была сустрэча з Ганнай Адзінцова, жанчынай, якая была не такая як усе. Герой шчыра улюбляецца ў яе, але гэтыя пачуцці з’яўляліся для Яўгена непрымальнымі і страшнымі. У Ганны ж не было такіх сардэчных схільнасцей, якія былі ў Базарава. Ён усяляк спрабаваў гэта схаваць, бо кіраваць яго жыццём раней было пад сілу толькі розуму. Герой не мог кантраляваць ўсім, што адбывалася, таму што барацьба розуму і сэрца рабіла сваю справу. Але нарэшце-то прызнаўшыся ў каханні Адзінцова, атрымлівае адкіданьне. Гэта прыводзіць Базарава да першапачатковым прынцыпам, дзе душэўныя парывы з’яўляюцца проста глупствам у параўнанні з розумам. Але не бывае такога, каб любоў проста гасла, хоць і перад смерцю, але ў Яўгеніі яна ўсё-ткі разгараецца і ўстае супраць яго розуму, у выніку перамагаючы. Ён зноў успамінае пра каханне да Ганны, бо розуму ніколі не спасцігнуць сэрца.
Яшчэ адным з яркіх прыкладаў проціборства розуму і пачуцця з’яўляецца твор Н.М.Карамзина «Бедная Ліза». Галоўнай гераіняй аповесці з’яўляецца сентыментальная бедная сялянка Ліза, якая улюбляецца ў багатага двараніна Эраста. Здавалася, што іх каханне ніколі не спыніцца. І вось ужо адчувальная дзяўчына цалкам аддаецца свайму любаснаму, яе сэрца бярэ ўверх над розумам. Але, на жаль, пачуцці маладога двараніна паступова астывае, і неўзабаве ён з’язджае ў ваенны паход, дзе прайграе ўсё стан і пад прымусам ажэніцца на багатай удаве. На гэтым цярпенне Лізы не вытрымлівае, і яна скача ў сажалку. Бо для дзяўчыны ўчынак любімага быў моцным ударам, прынось душэўную боль, пазбавіцца ад якой яна хацела толькі самагубствам. Яе розум супярэчыў такому ходу падзей, але здужаць палкае пачуццё яму не ўдалося.
Такім чынам, барацьба двух найважнейшых сіл унутранага свету чалавека гэта адзін з самых складаных працэсаў у душы кожнага. Або пачуццё пераўзыходзіць розум або розум пачуцці. Такія супярэчнасці з’яўляюцца бясконцай дуэллю. Але ўсё ж розуму ніколі не спасцігнуць шчырых пачуццяў.
сачыненне на тэму розум і пачуцці ўступленне
Прыклад выніковага сачыненні на тэму: «Ці павінен розум браць верх над пачуцьцямі»?
Ці павінен розум браць верх над пачуццямі? На мой погляд, адназначнага адказу на гэтае пытанне не існуе. У адных сітуацыях варта прыслухоўвацца да голасу розуму, а ў іншых сітуацыях, наадварот, трэба паступаць у згодзе з пачуццямі. Разгледзім некалькі прыкладаў.
Так, калі чалавекам валодаюць негатыўныя пачуцці, варта утаймаваць іх, прыслухацца да довадаў розуму. Напрыклад, А.Масс «Цяжкі іспыт» гаворыцца пра дзяўчынку па імі Аня Гарчакова, якая здолела вытрымаць няпростае выпрабаванне. Гераіня марыла стаць актрысай, хацела, каб бацькі, прыехаўшы на спектакль у дзіцячы лагер, ацанілі яе гульню. Яна вельмі старалася, але яе чакала расчараванне: у прызначаны дзень яе бацькі так і не прыехалі. Ахопленая пачуццём адчаю, яна вырашыла не выходзіць на сцэну. Разумныя довады выхавальніцы дапамаглі ёй справіцца са сваімі пачуццямі. Аня зразумела, што не павінна падводзіць таварышаў, ёй трэба навучыцца валодаць сабой і выканаць сваю задачу, нягледзячы ні на што. Так і выйшла, яна гуляла лепш за ўсіх. Пісьменнік хоча падаць нам урок: як бы ні былі моцныя негатыўныя пачуцці, мы павінны ўмець спраўляцца з імі, прыслухоўвацца да розуму, які падказвае нам правільнае рашэнне.
Аднак далёка не заўсёды розум дае верныя саветы. Часам здараецца так, што ўчынкі, прадыктаваныя разумовая довадамі, прыводзяць да негатыўных наступстваў. Звернемся да аповесці А.Лиханова «Лабірынт». Бацька галоўнага героя Толіка быў захоплены сваёй працай. Яму падабалася праектаваць дэталі машын. Калі ён распавядаў пра гэта, у яго блішчалі вочы. Але ў той жа час ён мала зарабляў, а бо мог бы перайсці ў цэх і атрымліваць больш высокую зарплату, пра што яму няспынна нагадвала цешча. Здавалася б, гэта больш разумнае рашэнне, бо ў героя ёсць сям’я, ёсць сын, і ён не павінен залежаць ад пенсіі пажылы жанчыны — цешчы. У рэшце рэшт, саступаючы ціску сям’і, герой прынёс пачуцці ў ахвяру розуму: ён адмовіўся ад любімай справы на карысць заробку. Да чаго ж гэта прывяло? Бацька Толіка адчуваў сябе глыбока няшчасным: «Вочы хворыя і быццам клічуць. На дапамогу клічуць, быццам страшна чалавеку, быццам паранены ён смяротна ». Калі раней ім валодала светлае пачуццё радасці, то цяпер — глухая нуда. Не пра такога жыцця марыў ён. Пісьменнік паказвае, што не заўсёды разумныя на першы погляд рашэнні з’яўляюцца вернымі, часам, прыслухоўваючыся да голасу розуму, мы рыхтуем сябе на маральныя пакуты.
Такім чынам, можна зрабіць выснову: прымаючы рашэнне, паступіць Ці адпаведнасці з розумам або пачуццямі, чалавек павінен улічваць асаблівасці пэўнай сітуацыі.
Прыклад выніковага сачыненні на тэму: «Ці павінен чалавек жыць, падпарадкоўваючыся пачуццям?»
Павінен чалавек жыць, падпарадкоўваючыся пачуццям? На мой погляд, адназначнага адказу на гэтае пытанне не існуе. У адных сітуацыях варта прыслухоўвацца да голасу сэрца, а ў іншых сітуацыях, наадварот, не варта паддавацца пачуццям, трэба прыслухацца да довадаў розуму. Разгледзім некалькі прыкладаў.
Так, у апавяданні В.Распутина «Урокі французскага» гаворыцца аб настаўніцы Лідзіі Міхайлаўне, якая не змагла застацца абыякавай да бядотным становішчы свайго вучня. Хлопчык галадаў і, каб здабыць грошы на шклянку малака, гуляў у азартныя гульні. Лідзія Міхайлаўна спрабавала запрашаць яго да стала і нават даслала яму пасылку з прадуктамі, але герой адхіліў яе дапамогу. Тады яна вырашылася на крайнія меры: сама стала гуляць з ім на грошы. Вядома, голас розуму не мог не гаварыць ёй, што яна парушае этычныя нормы адносін паміж настаўнікам і вучнем, пераступае межы дазволенага, што за гэта яе звольняць. Але пачуццё спагады ўзяло верх, і Лідзія Міхайлаўна парушыла агульнапрынятыя правілы паводзін настаўніка дзеля таго, каб дапамагчы дзіцяці. Пісьменнік хоча данесці да нас думка, што «пачуцці добрыя» аказваюцца важней разумных нормаў.
Аднак часам здараецца так, што чалавекам валодаюць негатыўныя пачуцці: гнеў, крыўда. Ахоплены імі, ён здзяйсняе дрэнныя ўчынкі, хоць, вядома ж, розумам ўсведамляе, што творыць зло. Наступствы ж могуць быць трагічнымі. У аповедзе А.Масс «Пастка» апісваецца ўчынак дзяўчынкі па імя Валянціна. Гераіняй адчувае непрыязнасць ў адносінах да жонкі брата Рыце. Гэта пачуццё настолькі моцна, што Валянціна вырашае зладзіць нявестцы пастку: вырыць ямку і замаскіраваць яе, каб Рыта, наступіўшы, звалілася. Дзяўчынка не можа не разумець, што здзяйсняе дрэнны ўчынак, але пачуцці бяруць у ёй верх над розумам. Яна ажыццяўляе сваю задуму, і Рыта трапляе ў прыгатаваную пастку. Толькі раптам высвятляецца, што яна была на пятым месяцы цяжарнасці і ў выніку падзення можа страціць дзіця. Валянціна ў жаху ад зробленага. Яна не хацела нікога забіваць, тым больш дзіцяці! «Як мне жыць далей?» -вопрошает яна і не знаходзіць адказу. Аўтар падводзіць нас да думкі, што нельга паддавацца ўлады негатыўных пачуццяў, бо яны правакуюць на жорсткія ўчынкі, пра якія потым прыйдзецца горка шкадаваць.
Такім чынам, мы можам прыйсці да высновы: можна падпарадкоўвацца пачуццям, калі яны добрыя, светлыя; негатыўныя ж варта утаймоўваць, прыслухоўваючыся да голасу розуму.
Прыклад выніковага сачыненні на тэму: «Спрэчка розуму і пачуцця …»
Спрэчка розуму і пачуцця … Гэта проціборства адвечна. Часам у нас мацней аказваецца голас розуму, а часам мы ідзём загадзе пачуцці. У некаторых сітуацыях няма правільнага выбару. Прыслухоўваючыся да пачуццяў, чалавек зграшыў супраць маральных нормаў; прыслухоўваючыся да розуму, ён будзе пакутаваць. Можа не быць такога шляху, які прывёў бы да шчаснага вырашэнню сітуацыі.
Так, у рамане А.С.Пушкіна «Яўген Анегін» аўтар распавядае пра лёс Таццяны. У юнацтве, пакахаўшы Анегіна, яна, на жаль, не знаходзіць ўзаемнасці. Таццяна праносіць сваю любоў праз гады, і вось нарэшце Анегін ля яе ног, ён горача закаханы ў яе. Здавалася б, пра гэта яна марыла. Але Таццяна замужам, яна ўсведамляе свой абавязак жонкі, не можа запляміць свой гонар і гонар мужа. Розум бярэ ў ёй верх над пачуццямі, і яна адмаўляе Анегіна. Вышэйшая за любоў гераіня ставіць маральны абавязак, шлюбную вернасць, аднак выракае і сябе, і каханага на пакуты. Маглі б героі здабыць шчасце, прымі яна іншае рашэнне? Наўрад ці. Руская прыказка абвяшчае: «На няшчасце іншага свайго шчасця не пабудуеш». Трагедыя лёсу гераіні ў тым, што выбар паміж розумам і пачуццём ў яе сітуацыі — гэта выбар без выбару, любое рашэнне прывядзе толькі да пакуты.
Звернемся да твора Н.В.Гогаля «Тарас Бульба». Пісьменнік паказвае, перад якім выбарам апынуўся адзін з герояў, Андрэй. З аднаго боку, ім валодае пачуццё любові да выдатнай палячцы, з другога — ён казак, адзін з тых, хто аблажыў горад. Ўмілаваная разумее, што ім з Андрэю нельга быць разам: «І ведаю я, які доўг і запавет твой: цябе клічуць бацька, таварышы, айчына, а мы — ворагі табе». Але пачуцці Андрыя бяруць верх над усімі довадамі розуму. Ён выбірае каханне, у імя яе ён гатовы здрадзіць радзіму і сям’ю: «А што мне бацька, таварышы і Айчына. Айчына ёсць тое, чаго шукае душа наша, што мілей для яе ўсяго. Мая Айчына — ты. І ўсё, што ні ёсць, прадам, аддам, загублю за такую бацькаўшчыну! »Пісьменнік паказвае, што выдатнае пачуццё любові здольна штурхнуць чалавека на страшныя ўчынкі: мы бачым, што Андрэй звяртае зброю супраць сваіх ранейшых таварышаў, разам з палякамі змагаецца супраць казакоў, сярод якіх яго брат і бацька. З іншага боку, ці мог ён пакінуць каханую паміраць ад голаду ў абложаным горадзе, быць можа, стаць ахвярай жорсткасці казакоў у выпадку яго захопу? Мы бачым, што ў гэтай сітуацыі ці ледзь магчымы правільны выбар, любы шлях вядзе да трагічных наступстваў.
Падводзячы вынікі сказанага, можна зрабіць выснову, што, разважаючы аб спрэчцы розуму і пачуцця, нельга адназначна сказаць, што павінна перамагаць.
Прыклад выніковага сачыненні на тэму: «Вялікім чалавекам можа быць і дзякуючы сваім пачуццям — не толькі розуму». (Тэадор Драйзер)
«Вялікім чалавекам можа быць і дзякуючы сваім пачуццям — не толькі розуму», — сцвярджаў Тэадор Драйзер. Сапраўды, не толькі вучонага або полвководца можна назваць вялікім. Веліч чалавека можа быць складзена ў светлых намерах, імкненні рабіць дабро. Такія пачуцці, як міласэрнасць, спачуванне, здольныя падштурхнуць нас на высакародныя ўчынкі. Прыслухоўваючыся да голасу пачуццяў, чалавек дапамагае навакольным людзям, робіць свет лепш і сам становіцца чысцей. Паспрабую пацвердзіць сваю думку літаратурнымі прыкладамі.
У аповедзе Б.Екимова «Ноч ацаленьня» аўтар апавядае пра хлопчыка Борька, які прыязджае на канікулы да бабулі. Бабулька часта бачыць у сне кашмары ваеннага часу, і гэта прымушае яе крычаць па начах. Маці дае герою разумны савет: «Яна толькі пачне з вечара казаць, а ты крыкні:» Маўчаць! »Яна перастае. Мы спрабавалі ». Борька так і збіраецца паступіць, але адбываецца нечаканае: «сэрца хлопчыка аблілося жалем і болем», як толькі ён пачуў стогны бабулі. Ён ужо не можа прытрымлівацца разумнага радзе, ім пануе пачуццё спагады. Борька супакойвае бабулю да таго часу, пакуль яна не засынае спакойна. Ён гатовы рабіць гэта кожную ноч, каб да яе прыйшло вылячэнне. Аўтар хоча данесці да нас думку аб неабходнасці прыслухоўвацца да голасу сэрца, паступаць у згодзе з добрымі пачуццямі.
Пра гэта ж апавядае А.Алексин ў аповесці «А тым часам дзе-то …» Галоўны герой Сяргей Емяльянаў, выпадкова прачытаўшы ліст, адрасаваны бацьку, пазнае пра існаванне ў таго былой жонкі. Жанчына просіць аб дапамозе. Здавалася б, Сяргею няма чаго рабіць у яе доме, і розум падказвае яму проста вярнуць ёй яе ліст і сысці. Але спачуванне гору гэтай жанчыны, пакінутай калісьці мужам, а зараз і прыёмным сынам, прымушае яго занядбаць довадамі розуму. Сярожа вырашае пастаянна наведваць Ніну Георгіеўну, дапамагаць ёй ва ўсім, ратаваць ад самай страшнай бяды — адзіноты. І калі бацька прапануе яму паехаць на вакацыях да мора, герой адмаўляецца. Так, вядома, паездка на мора абяцае быць цікавай. Так, можна напісаць Ніне Георгіеўне і пераканаць яе, што ёй трэба ехаць у лагер з хлопцамі, дзе ёй будзе добра. Так, можна паабяцаць прыехаць да яе на зімовых вакацыях. Але пачуццё спагады і адказнасці бяруць у ім верх над гэтымі меркаваннямі. Бо ён абяцаў Ніне Георгіеўне быць побач з ёй і не можа стаць яе новай стратай. Сяргей едзе здаваць квіток на моры. Аўтар паказвае, што часам прадыктаваныя пачуццём міласэрнасці ўчынкі могуць дапамагчы чалавеку.
Такім чынам, мы прыходзім да высновы: вялікае сэрца гэтак жа, як і вялікі розум, можа прывесці чалавека да сапраўднага велічы. Добрыя ўчынкі і чыстыя намеры свидетельстуют пра веліч душы.
Прыклад выніковага сачыненні на тэму: «Наш розум прыносіць нам часам не менш гора, чым нашы страсці». (Шамфор)
«Наш розум прыносіць нам часам не менш гора, чым нашы страсці», — сцвярджаў Шамфор. І сапраўды, здараецца гора ад розуму. Прымаючы разумнае на першы погляд рашэнне, чалавек можа памыліцца. Гэта здараецца, калі розум з сэрцам не ў ладу, калі ўсе яго пачуцці пратэстуюць супраць абранага шляху, калі, паступіўшы ў адпаведнасці з довадамі розуму, ён адчувае сябе няшчасным.
Звернемся да літаратурных прыкладаў. А.Алексин ў аповесці «А тым часам дзе-то …» распавядае пра хлопчыка па імя Сяргей Емяльянаў. Галоўны герой выпадкова пазнае пра існаванне былой жонкі бацькі і аб яе бядзе. Калісьці яе пакінуў муж, і гэта стала цяжкім ударам для жанчыны. Але цяпер яе чакае куды больш страшнае выпрабаванне. Прыёмны сын вырашыў пакінуць яе. Ён знайшоў сваіх біялагічных бацькоў і выбраў іх. Шурык не хоча нават развітацца з Нінай Георгіеўнай, хоць яна выхоўвала яго з самага дзяцінства. Сыходзячы, ён забірае ўсе свае рэчы. Ён кіруецца, разумнымі, здавалася б, меркаваннямі: ці не хоча хваляваць прыёмную маці развітаннем, лічыць, што яго рэчы будуць толькі нагадваць ёй пра яе гора. Ён ўсведамляе, што ёй цяжка, але разумным лічыць жыць з нядаўна набытымі бацькамі. Алексін падкрэслівае, што сваімі ўчынкамі, гэтак абдуманымі і ўзважанымі, Шурык наносіць жорсткі ўдар жанчыне, якая яго беззапаветна любіць, прычыняе ёй невымоўную боль. Пісьменнік падводзіць нас да думкі, што часам разумныя ўчынкі могуць стаць прычынай гора.
Зусім іншая сітуацыя апісана ў аповесці А.Лиханова «Лабірынт». Бацька галоўнага героя Толіка захоплены сваёй працай. Яму падабаецца праектаваць дэталі машын. Калі ён распавядае пра гэта, у яго блішчалі вочы. Але ў той жа час ён мала зарабляе, а бо можа перайсці ў цэх і атрымліваць больш высокую зарплату, пра што яму няспынна нагадвае цешча. Здавалася б, гэта больш разумнае рашэнне, бо ў героя ёсць сям’я, ёсць сын, і ён не павінен залежаць ад пенсіі пажылы жанчыны — цешчы. У рэшце рэшт, саступаючы ціску сям’і, герой прыносіць пачуцці ў ахвяру розуму: ён адмаўляецца ад любімай працы на карысць заробку. Да чаго ж гэта прыводзіць? Бацька Толіка адчувае сябе глыбока няшчасным: «Вочы хворыя і быццам клічуць. На дапамогу клічуць, быццам страшна чалавеку, быццам паранены ён смяротна ». Калі раней ім валодала светлае пачуццё радасці, то цяпер — глухая нуда. Не пра такога жыцця марыць ён. Пісьменнік паказвае, што не заўсёды разумныя на першы погляд рашэнні з’яўляюцца вернымі, часам, прыслухоўваючыся да голасу розуму, мы рыхтуем сябе на маральныя пакуты.
Падводзячы вынікі сказанага, хочацца выказаць надзею на тое, што чалавек, вынікаючы радам розуму, не будзе забываць і пра голасе пачуццяў.
Прыклад выніковага сачыненні на тэму: «Што кіруе светам — розум ці пачуццё?»
Што кіруе светам — розум ці пачуццё? На першы погляд здаецца, што вяршэнствуе розум. Ён вынаходзіць, плануе, кантралюе. Аднак чалавек — істота не толькі разумнае, але і надзеленая пачуццямі. Ён ненавідзіць і любіць, радуецца і пакутуе. І менавіта пачуцці дазваляюць яму адчуваць сябе шчаслівым або няшчасным. Больш за тое, менавіта пачуцці прымушаюць яго тварыць, вынаходзіць, змяняць свет. Калi б не было пачуццяў, розум не ствараў бы свае выбітныя тварэнні.
Успомнім раман Дж. Лондана «Марцін Ідэн». Галоўны герой шмат вучыўся, стаў вядомым пісьменнікам. Але што падштурхнула яго працаваць над сабой дзень і ноч, нястомна ствараць? Адказ просты: гэта пачуццё кахання. Сэрца Марціна заваявала дзяўчына з вышэйшага грамадства, Рут Морзэ. Каб дамагчыся яе размяшчэння, заваяваць яе сэрца, Марцін нястомна самосовершенствуется, пераадольвае перашкоды, трывае патрэбу і голад на шляху да пісьменьніцкага пакліканню. Менавіта каханне акрыляе яго, дапамагае яму знайсці сябе і дасягнуць вяршынь. Без гэтага пачуцця ён застаўся б простым напаўпісьменныя матросам, не напісаў бы сваіх адметных твораў.
Звернемся да іншага прыкладу. У рамане В. Каверын «Два капітана» апісваецца, як галоўны герой Саня прысвяціў сябе пошукаў зніклай экспедыцыі капітана Татарынава. Ён здолеў даказаць, што менавіта Івану Львовічу належыць гонар адкрыцця Паўночнай зямлі. Што заахвоціла Саню шмат гадоў ісці да сваёй мэты? Халодны розум? Зусім не. Ім рухала пачуццё справядлівасці, бо шмат гадоў лічылася, што капітан загінуў па сваёй ахвоце: ён «нядбайна звяртаўся з казённых маёмасцю». На самай жа справе сапраўдным вінаватым быў Мікалай Антонавіч, з-за якога вялікая частка рыштунку апынулася непрыдатнай. Той быў закаханы ў жонку капітана Татарынава і наўмысна вырак яго на пагібель. Саня выпадкова даведаўся пра гэта і больш за ўсё хацеў, каб справядлівасць перамагла. Менавіта пачуццё справядлівасці і праўдалюбства падахвочвала героя да нястомным пошукам і ў канчатковым рахунку прывяло да гістарычнага адкрыцця.
Падводзячы вынік усяму сказанаму, можна зрабіць выснову: светам кіруюць пачуцці. Перафразуючы вядомую фразу Тургенева, можна сказаць, што толькі імі трымаецца і рухаецца жыццё. Пачуцці падштурхоўваюць наш розум ствараць новае, здзяйсняць адкрыцці.
Прыклад выніковага сачыненні на тэму: «Розум і пачуцці: гармонія або проціборства?» (Шамфор)
Розум і пачуцці: гармонія або проціборства? Думаецца, на гэтае пытанне не існуе адназначнага адказу. Вядома, бывае так, што розум і пачуцці суіснуюць у гармоніі. Больш за тое, пакуль ёсць гэтая гармонія, мы падобнымі пытаннямі не задаемся. Гэта ўсё роўна што паветра: пакуль ён ёсць, мы яго не заўважаем, а вось калі яго не хапае … Аднак бываюць сітуацыі, калі розум і пачуцці ўступаюць у проціборства. Напэўна, кожны чалавек хоць бы раз у жыцці адчуваў, што ў яго «розум з сэрцам не ў ладу». Узнікае ўнутраная барацьба, і цяжка выказаць здагадку, што возьме верх: розум або сэрца.
Так, напрыклад, у аповесці А.Алексина «А тым часам дзе-то …» мы бачым проціборства розуму і пачуццяў. Галоўны герой Сяргей Емяльянаў, выпадкова прачытаўшы ліст, адрасаваны бацьку, пазнае пра існаванне ў таго былой жонкі. Жанчына просіць аб дапамозе. Здавалася б, Сяргею няма чаго рабіць у яе доме, і розум падказвае яму проста вярнуць ёй яе ліст і сысці. Але спачуванне гору гэтай жанчыны, пакінутай калісьці мужам, а зараз і прыёмным сынам, прымушае яго занядбаць довадамі розуму. Сярожа вырашае пастаянна наведваць Ніну Георгіеўну, дапамагаць ёй ва ўсім, ратаваць ад самай страшнай бяды — адзіноты. І, калі бацька прапануе яму паехаць на вакацыях да мора, герой адмаўляецца. Так, вядома, паездка на мора абяцае быць цікавай. Так, можна напісаць Ніне Георгіеўне і пераканаць яе, што ёй трэба ехаць у лагер з хлопцамі, дзе ёй будзе добра. Так, можна паабяцаць прыехаць да яе на зімовых вакацыях. Усё гэта цалкам разумна. Але пачуццё спагады і адказнасці бяруць у ім верх над гэтымі меркаваннямі. Бо ён абяцаў Ніне Георгіеўне быць побач з ёй і не можа стаць яе новай стратай. Сяргей едзе здаваць квіток на моры. Аўтар паказвае, што пачуццё спагады перамагае.
Звернемся да рамана А.С.Пушкіна «Яўген Анегін». Аўтар распавядае пра лёс Таццяны. У юнацтве, пакахаўшы Анегіна, яна, на жаль, не знаходзіць ўзаемнасці. Таццяна праносіць сваю любоў праз гады, і вось нарэшце Анегін ля яе ног, ён горача закаханы ў яе. Здавалася б, пра гэта яна марыла. Але Таццяна замужам, яна ўсведамляе свой абавязак жонкі, не можа запляміць свой гонар і гонар мужа. Розум бярэ ў ёй верх над пачуццямі, і яна адмаўляе Анегіна. Вышэйшая за любоў гераіня ставіць маральны абавязак, шлюбную вернасць.
Падводзячы вынікі сказанага, хочацца дадаць, што розум і пачуцці ляжаць у аснове нашага быцця. Хацелася б, каб яны ураўнаважвалі адзін аднаго, дазвалялі нам жыць у гармоніі з самімі сабой і з навакольным светам.
Яшчэ матэрыял па тэме:
Навіны выніковага сачыненні
All right reserved. Выкарыстанне матэрыялаў сайта дазволена пры ўмове захавання актыўнай зваротнай спасылкі.