«Слова пра паход Ігараў» — адно з найбуйнейшых твораў старажытнай літаратуры, напісанае ў часы Кіеўскай Русі, таму якое ўяўляе сабой вялікую літаратурную каштоўнасць. Як гістарычнае твор старажытнарускай літаратуры «Слова» дазваляе чытачу не толькі даведацца пра падзеі таго часу, але таксама прасачыць і зразумець стаўленне аўтара да іх. Думкі аўтара, які жыў некалькі стагоддзяў таму, напісаныя старажытным рускай мовай, а пасля перакладзеныя на сучасную, зразумелы ўсе рускую мову. «Слова» з’яўляецца таксама адным з найбуйнейшых і найбольш значных твораў сусветнай літаратуры.
У аснову спяваем «Слова пра паход Ігараў» пакладзена барацьба рускага народа з знешнімі ворагамі — суседскімі плямёнамі полаўцаў, у прыватнасці паход супраць іх паўночных князёў на чале з Ігарам. Асноўнай прычынай паходу князёў быў намер разграміць прыдонскіх полаўцаў, вызваліць данскіх водны шлях, які злучае Русь з паўднёвымі і ўсходнімі рынкамі, і надоўга засцерагчы насельніцтва сваіх княстваў ад набегаў качэўнікаў. Пасля перамогі над полаўцамі вялікага Кіеўскага князя Святаслава, які ворагаў «навальніцай сваёю, уціхамірыў сваімі моцнымі паліцамі і булатнымі мячамі», сыны ягоныя, Ігар і Усевалад зноў вырашылі ісці вайной на ворагаў.
У «Слове» вобразы князёў Ігара і Усевалада раскрываюцца як гераічных абаронцаў радзімы, адважных, смелых, моцных, хто не пабаяўся цяжкасцяў вайны, застаўшыся без дапамогі іншых князёў. Ігар змагаецца, не шкадуючы сябе, ворагаў не шкадуючы, за сваю радзіму, за гонар і славу. Але полаўцы апынуліся мацней, і князь трапіў у палон, «павярнуўшы ўсю зямлю Рускую разгубленасьць». Пазней Ігару ўдалося збегчы з палону і шчасна вярнуцца на Русь. А мужны Усевалад б’ецца ў першых шэрагах войскі, не шкадуючы ні сябе, ні свайго мяча, нішто не можа спыніць яго ў бітве за свабоду, за справядлівасць, за «залатой бацькоўскі прастол». Аўтар параўноўвае Усевалада з заўзятым турам, які ў Старажытнай Русі быў сімвалам мужнасці і сілы. Хоча Усевалад Рускую зямлю вызваліць і сабе славу здабыць.
Слаўная патрыётка руская дружына — моцнае, устойлівае войска, смела наступнае за сваім правадыром, каб атрымаць жаданую перамогу. Дружына трымалася да апошняга, шмат адважных воінаў палягло на чужой зямлі, удалечыні ад радзімы і сям’і. Толькі калі стала канчаткова ясна, што няма ніякіх шанцаў на выжыванне, не тое што на перамогу, рускае войска дазволіла сабе ратавацца ўцёкамі.
А вялікі мудры князь Святаслаў прадугледжваў сумны зыход бітвы. У ноч перад паразай рускіх войскаў ён бачыў прароцкі сон, прадвесціў гора і смутак. Акрамя таго, перад вырашальным боем адбылося сонечнае зацьменне — яшчэ адно дрэннае знак. І, даведаўшыся пра паразу, Святаслаў вымавіў «залатое» слова. У вусны Святаслава аўтар ўкладвае свае ўласныя думкі: асуджэнне неабдуманага выступу Северскага князя, хвалу іх мужнасці, ганьбаванне іншых князёў, занятых міжусобіцамі. Святаслаў заклікаў усіх князёў і ўвесь рускі народ аб’яднацца ў барацьбе з ворагамі і зберагчы Русь ад іх уварванняў.
Асноўная ідэя «Слова пра паход Ігараў» — адзінства Рускай зямлі, заклік да рускіх князёў спыніць узаемныя разлад і разам выступіць супраць агульнага ворага. Невядомы аўтар «Слова» выказвае думы і імкнення рускага народа — у гэтым заключаецца народнасць творы.
Чытайце подібні дзей
Інформація на сайті охороняється Законам України пра авторські права. Копіювання Матеріалів заборонено
складанне: "Тэма прыроды ў "Слове пра паход Ігараў"
(На ілюстрацыі карціна В. М. Назарук "Зацьменне (Слова пра паход Ігараў)" 1985г.)
Многія пісьменнікі, паэты, мастакі і скульптары апісваюць у сваіх творах прыроду. Часцяком, гэта выява прыгожых пейзажаў, апісанне заходаў і світанкаў, любаванне прыроднымі прыгажосцямі і іншае. Але ў апавяданні «Слова пра паход Ігараў» прырода з’яўляецца адным з асноўных удзельнікаў ўсіх падзей, і яе па праву можна назваць галоўнай дзеючай асобай паэмы, а аўтара «Слова9raquo; — выключным знаўцам рускай прыроды.
Прырода стала прамым саўдзельнікам ў уцёках Ігара, паколькі доўгі час галоўны герой хаваўся на зарослым узбярэжжы «серебряного9raquo; Донца, дзе жыхары гэтага ж ўзбярэжжа (Гогаль і чайкі) папярэджвалі Ігара сваім крыкам і клапатлівым паводзінамі пра набліжэнне пагоні. Аўтар вельмі праўдзіва апісаў бераг Донца, назваўшы яго срэбным, бо воды ракі, разразаючы крэйдавыя горы, нясуць вялікую колькасць мелу, які пазней асядае на беразе і блішчыць, як срэбра. Яшчэ аднымі памочнікамі Ігара былі дзятлы, якія сваім грукатам паказвалі герою, дзе знаходзіцца вада.
Нягледзячы на тое, што ў паэме практычна не сустракаюцца пейзажы, чытач заўсёды мае магчымасць цалкам дэталёва прадставіць, на якім фоне адбываюцца падзеі, паколькі прырода ў дадзеным кантэксце з’яўляецца непасрэдным актыўным удзельнікам падзей. Яна суперажывае рускаму народу, папярэджваючы іх пра небяспеку, спрыяе пабягу Ігара, зацямнення сонца папярэджвае яго аб правале перад паходам, навальніцай спрабуе спыніць яго на шляху да згубы. Варта адзначыць і той момант, дзе разам з падзеннем рускіх пала духам і прырода — панікла трава, дрэвы нахіліліся нізка да зямлі і з іх, як слёзы, пасыпалася лістота.
Умоўна аўтар практычна сцёр мяжу паміж прыродай і чалавецтвам, паколькі часта параўноўваў людзей з жывёламі і птушкамі, надзяляючы персанажаў іх знамянальнымі якасцямі. У «Слове пра паход Ігараў» прырода часта супрацоўнічае з героямі, і нават не наўпрост вядзе з імі дыялогі (плач Яраслаўны, гутарка Ігара з Данцаў).
Рысы прыроды праглядаюцца і апісанні аўтарам розных падзей — замест таго, каб прама апісаць дзеянне, аўтар звяртаецца да выкарыстання мастацкіх сродкаў на аснове прыродных з’яў. Напрыклад, Палавецкія войска ён параўноўвае з чорнай хмарай, чатырох князёў — з чатырма сонцамі, бітву — з пасевам. У тэксце прысутнічае вельмі шмат эпітэтаў, якія таксама маюць паходжанне з прыроды.
Хай у паэме і трохі апісанняў самой прыроды, усё ж яе дух адчуваецца на кожнай старонцы творы. Яна адчувае кожныя змены, балюча перажываючы кожнае паразы рускага народа, яна спрабуе спрыяць героям, яна з’яўляецца удзельнікам і неад’емнай часткай многіх падзей. Можна з упэўненасцю сказаць, што аўтар паэмы вельмі добра ведаў і тонка адчуваў рускую прыроду, дзякуючы чаму так дакладна і дэталёва апісаў яе з’явы. Без гэтага твор не было б такім насычаным і яркім, аўтару ўдалося зрабіць практычна немагчымае — увесці ў тэкст персанажа, які спадарожнічаў бы ўсіх здарэннях, адчуваў, суперажываў і падаваў магчымасць у поўнай меры адчуць увесь трагізм падзеі, якому ўжо некалькі сотняў гадоў.
Мы ў Фэйсбуку
"сезоны года" — гэта часопіс аб прыродзе, культуры і навакольным свеце.
Матэрыялы можна выкарыстоўваць для азнаямлення дзяцей з прыродай, у дапамогу школьнікам, у рабоце выхавальніка і настаўнікі.