Я помнік сабе падняў нерукатворны.
Асаблівае месца ў падобных спрэчках займае помнік Н. В. Гогаля. Гэты вялікі рускі пісьменнік вядомы сваімі містычнымі настроямі. Вакол яго імя па гэты дзень арэол звышнатуральнасці. Таму мастаку Андрэеву, які працаваў над праектам першага помніка Гогалю, што стаіць зараз у двары дома пісьменніка на Цвярскім, было ўдвая цяжка знайсці ўдалы вобраз гэтага шматграннага чалавека і творцы.
Андрэеў адлюстраваў пісьменніка ў момант спалення рукапісы другога тома «Мёртвых душ». І сёння бронзавы Гогаль, гатовы кінуць у агонь рукапіс, з абурэннем глядзіць на якія стаяць ля яго падножжа людзей.
Такім чынам, мастак у вырашэнні ладу Гогаля узяў за галоўны арыенцір самае значнае твор пісьменніка і самы трагічны момант, звязаны з вядомым творам нашага генія.
Мне здаецца, што аўтар праекта помніка выбраў не самы лепшы варыянт. Па-першае, для самога пісьменніка гэта быў трагічны момант, перажыць які яму каштавала немалых душэўных і фізічных высілкаў. Наўрад ці ён сам захацеў бы падоўжыць ў часе сваю муку. Па-другое, пасля сыходу з жыцця ў вялікіх людзей пачынаецца нібы другое жыццё, для якой усе другарадныя падзеі іх зямнога існавання становяцца няважнымі. Для нас цяпер важны факт стварэння «Мёртвых душ», а не тое, што магло б быць, калі.
Стоячы перад помнікам, я ўвесь час адчуваў некаторую трывогу і дыскамфорт. Мне было шчыра шкада Гогаля як чалавека. Я успамінаў прачытанае пра яго апошнія дні жыцця. Яны былі жудаснымі. Ён, як вядома, вывеў сябе страшным постам, захварэў і памёр. Я ніяк не мог думаць пра іншае, стоячы побач з помнікам. А наколькі мне вядома, думаць каля помніка вялікаму чалавеку трэба пра яго велічы, аб яго духоўным ўзлёце і г.д. Стала быць, па маім асабістым адчуваннях гэтай мэты мастак не дасягнуў.
Па сведчанні вядомага літаратуразнаўца Васіля Васільевіча Разанава, пасля адкрыцця помніка сучаснікі яго стваральніка вельмі рэзка выказвалі сваё меркаванне аб працы Андрэева. Былі нават заклікі знішчыць помнік. Дзякуй Богу, да акту вандалізму справа не дайшла, але спрэчкі вакол помніка працягваліся да самай Савецкай улады. Мабыць, бальшавікі вырашылі папоўніць кампазіцыйныя недахопы старога помніка на Цвярскім і ўзвялі новы помнік пісьменніку на Гогалеўскім бульвары. Новы помнік Гогалю дзівіць велізарнымі памерамі і пагардлівым позіркам — па большай частцы на бясконцы паток аўтамабіляў ў яго падножжа. У гэтым помніку я адчуў толькі характэрныя сімвалы камуністычнай сістэмы: несакрушальны веліч, пагарду да простага чалавека, што бегалі знізу, вырашальнага свае дробныя асабістыя проблемка. Але, нягледзячы на кампазіцыйную розніцу, гэтыя два помніка, па-мойму, аб’ядноўвае ўсё тая ж унутраная ідэйная сувязь з «мёртвымі душамі». Толькі на Цвярскім бульвары Гогаль крытычна ставіцца да сваёй творчасці, а на Гогалеўскім — пісьменнік кідае крытычны погляд на грамадства. Вядома, камуністы мелі на ўвазе тое самадзяржаўнай грамадства, з якім яны змагаліся. Але час лішні раз даказала, што мастак павінен арыентавацца ў сваіх творах на вечнасць. Павалілася ўлада самадзяржаўя, павалілася і Савецкая ўлада, а помнікі Гогалю засталіся стаяць. Акрамя ўсяго іншага — гэта яшчэ і помнікі эпохам, у якія яны былі узведзены.
Раскрываючы тэму «Помнікі Гогалю», я мімаволі сам задумаўся пра магчымую, нейкі іншы, кампазіцыі помніка вялікаму пісьменніку. Я вельмі люблю яго творчасць, і першае, пра што я падумаў, — гэта пра яго героях. Я прадставіў іх у бронзе, побач з меркаваным іх стваральнікам, але тут жа зразумеў, што ў слове яны выглядаюць лепш, больш жыва. І асабіста я прапанаваў бы, а дакладней, хацеў бы ўбачыць перад сабой Н. В. Гогаля, які працуе над рукапісам. Пісьменнік на імгненне адарваўся ад ліста паперы і накіраваў свой погляд у далеч, у будучыню Расіі, якую ён любіў, шкадаваў і ўслаўляў.
1823 чалавека прагледзелі гэтую старонку. Зарэгіструйся або увайдзі і даведайся колькі чалавек з тваёй школы ўжо спісалі гэта сачыненне.
/ Складанні / Складанні на вольную тэму / 11 клас / Помнікі Н. В. Гогаля ў Маскве
Мы напішам выдатнае складанне па Вашым замове ўсяго за 24 гадзіны. Унікальнае складанне ў адзіным экземпляры.
Помнік Невядомаму Салдату школьнае сачыненне
Але пра іх не забыліся.
Пасля вайны былі створаны пошукавыя атрады, якія збіралі астанкі загінуўшых герояў і хавалі іх у адной брацкай магіле. Пасля над такімі магіламі ўзводзіліся помнікі Невядомаму Салдату, запальвалася Вечны Агонь. Такі помнік ёсць і ў нашых месцах, на ім ўвекавечаны імёны нашых землякоў, якія загінулі ў тую вайну. І не абавязкова іх цела спачнуць менавіта пад гэтым абеліскам, магчыма, іх парэшткі ляжаць у іншай брацкай магіле, якіх па Усходняй Еўропе — безліч, і гэтыя месцы святыя для нашага народа.
Ні адна з гэтых магіл ня занядбана і не забытая — на іх па-ранейшаму ляжаць жывыя кветкі, праходзяць мітынгі. І мы павінны памятаць аб вялікім подзвігу савецкага салдата, здзейсненага ім дзеля сённяшняга мірнага неба і шанаваць памяць загінулых герояў. Магчыма, у гэтай брацкай магіле няма нашых сваякоў, але мы не павінны іх дзяліць на сваіх і чужых — бо яны не дзялілі Радзіму на сваю і чужую.