Складанне прамень святла ў цёмным царстве навальніца

А. Н. Астроўскі напісаў шмат п’ес аб купецтва. Яны настолькі праўдзівыя і яркія, што Дабралюбаў называў іх «п’есамі жыцця». У гэтых творах жыццё купецтва апісваецца як свет затоенай, ціха ўздыхала смутку, свет тупы, ныючага болю, свет турэмнага, мёртвай цішыні. А калі і з’яўляецца глухой, бессэнсоўны нараканьні, то ён замірае ўжо пры сваім нараджэнні. Свой артыкул, прысвечаную разбору п’ес Астроўскага, крытык Н. А. Дабралюбаў назваў «Цёмнае царства». Ён выказаў думку аб тым, што самадурства купецтва трымаецца толькі на невуцтве і пакоры. Але выхад будзе знойдзены, таму што ў чалавеку нельга знішчыць імкненне жыць годна. Не доўга будзе ён лагодны.

«Хто здолее кінуць прамень святла ў пачварны змрок цёмнага царства?» — пытаўся Дабралюбаў. Адказам на гэтае пытанне паслужыла новая п’еса драматурга «Навальніца».

Напісаная ў 1860 годзе, п’еса і духам сваім, і назвай як бы сімвалізавала працэс абнаўлення грамадства, якое стрэсваюць з сябе здранцвенне. І ў п’есе навальніца не толькі з’ява прыроды, але і яркі вобраз ўнутранай барацьбы, якая пачалася ў цёмнай жыцця.

У п’есе шмат дзеючых асоб. Але галоўным з іх з’яўляецца Кацярына. Вобраз гэтай жанчыны не толькі самы складаны, ён рэзка адрозніваецца ад усіх іншых. Нездарма крытык назваў яе «прамянём святла ў цёмным царстве». Чым жа так адрозніваецца Кацярына ад іншых жыхароў гэтага царства?

У гэтым свеце няма свабодных людзей! Ні самадур, ні іх ахвяры такімі не з’яўляюцца. Тут можна падманваць, як Варвара, але жыць па праўдзе і сумлення, ня крывячы душой, нельга.

Хоць Кацярына выхоўвалася ў купецкай сям’і, дома яна «жыла, ні пра што не тужила, дакладна птушачка на волі». Але пасля замужжа гэтая свабодная натура трапіла ў жалезную клетку самадурства свякрухі.

У доме Кацярыны заўсёды было шмат бадзяжніц і богомолок, апавяданні якіх (ды і ўся абстаноўка ў доме) зрабілі яе вельмі рэлігійнай, шчыра верачы ў запаведзі царквы. Нядзіўна, што сваю любоў да Барыса яна ўспрымае як цяжкі грэх. Але Кацярына ў рэлігіі — «паэт» (па выразе горкаўскага героя). Яна нададзеная яркім уяўленнем, яна летуценная і эмацыйная. Слухаючы розныя гісторыі, яна як бы бачыць іх на яве. Ёй часта сніліся райскія сады і птушкі, а калі яна ўваходзіла ў царкву, то бачыла анёлаў. Нават гаворка ў яе музычная і напевне, якая нагадвае народныя паданні і песні.

Аднак рэлігія, замкнёная жыццё, адсутнасць выхаду для яе выдатнай натуры спрыялі абуджэнню ў Кацярыне нездаровай адчувальнасці. Таму падчас навальніцы, пачуўшы праклёны прыдуркаватай пані, яна стала маліцца. Калі ж яна ўбачыла на сцяне малюнак «геенны вогненнай», яе нервы не вытрымалі, і яна прызналася Ціхану ў сваёй любові да Барыса.

Яе рэлігійнасць нават неяк адцяняе такія рысы, як імкненне да незалежнасці і праўдзе, смеласць і рашучасць. Самадур Дзікай і вечна папракаюць родных Кабаниха наогул не здольныя зразумець іншых людзей. У параўнанні з імі або з бесхарактарны Ціханам, толькі часам дазваляюць сабе загуляў на некалькі дзён, з яе каханым Барысам, якія не здольны ацаніць сапраўдную любоў, Кацярына становіцца асабліва прывабнай. Яна не хоча і не можа падманваць і прама заяўляе: «Падманваць-то я не ўмею; схаваць-то я нічога не магу! «Каханне да Барыса — гэта ўсё для Кацярыны: туга па волі, мары аб сапраўдным жыцці. І ў імя гэтага кахання яна ўступае ў няроўны паядынак з «цёмным царствам». Яна не ўспрымае свой пратэст як абурэнне супраць цэлай сістэмы, нават не задумваецца пра гэта. Але так уладкавана «цёмны царства», што любая праява незалежнасці, самастойнасці, годнасці асобы ўспрымаецца ім як смяротны грэх, як паўстанне супраць іх асноў панавання Самадураў. Менавіта таму п’еса заканчваецца смерцю гераіні: яна ж не толькі самотная, але і раздвоіцца унутраным свядомасцю свайго «граху».

Гібель такой жанчыны — гэта ня крык адчаю. Не, гэта маральная перамога над «цёмным царствам», скоўваць свабоду, волю, розум. Самагубства, па вучэнні царквы, недаравальны грэх. Але Кацярына ўжо не баіцца гэтага. Пакахаўшы, яна заяўляе Барысу: «Калi я для цябе граху не пабаялася, пабаюся Ці я людскога суда». А апошнімі яе словамі былі: «Сябар мой! Радасць мая! Бывай! «

Можна апраўдваць ці вінаваціць Кацярыну за яе рашэнне, якое прывяло да трагічнага фіналу, але нельга не захапляцца цэласцю яе натуры, смагай свабоды, рашучасцю. Смерць яе ўзрушыла нават такіх людзей, як Ціхан, які ўжо ў вочы абвінавачвае маці ў гібелі жонкі.

Значыць, ўчынак Кацярыны быў сапраўды «страшным выклікам самодурной сіле». Значыць, у «цёмным царстве» могуць нараджацца светлыя натуры, якія сваім жыццём або смерцю могуць асвятліць гэта «царства».

103724 чалавека прагледзелі гэтую старонку. Зарэгіструйся або увайдзі і даведайся колькі чалавек з тваёй школы ўжо спісалі гэта сачыненне.

Рэкамендуем эксклюзіўныя работы па гэтай тэме, якія запампоўваюцца па прынцыпе «Адно складанне ў адну школу»:

У чым прычына драмы Кацярыны ў п’есе А.М. Астроўскага «Навальніца»?

Чаму Н.А.Добролюбов назваў Кацярыну «прамянём святла ў цёмным царстве»? (Па п’есе А.Н.Астроўскага «Навальніца»)

Душэўная драма Кацярыны (па п’есе А. І. Астроўскага «Навальніца»)

/ Складанні / Астроўскі А.М. / Навальніца / Кацярына — «Прамень святла ў цёмным царстве»

Глядзі таксама па твору «Навальніца»:

Мы напішам выдатнае складанне па Вашым замове ўсяго за 24 гадзіны. Унікальнае складанне ў адзіным экземпляры.

Кацярына — ‘прамень святла ў цёмным царстве’

Кацярына — мабыць, лепшы жаночы вобраз, створаны Астроўскім; шмат у чым ён нагадвае вобраз Лізы ў «Дваранскім гняздзе» І.В. Тургенева. Падобна Лізе, Кацярына ўся прасякнута рэлігійным пачуццём. «Да смерці я любіла ў царкву хадзіць, — кажа яна Варвары, — дакладна, бывала, я ў рай ўвайду, не бачу нікога і час не памятаю, і не чую, калі служба скончыцца. А то, бывала, дзяўчына, уночы ўстану ў нас таксама ўсюды лампадкі гарэлі — ды дзе-небудзь у кутку і малюся да раніцы ». Кацярына валодала моцным, энергічным характарам, не выносяць ніякай крыўды. «Такая ўжо я зарадзілася гарачая», — распавядае яна Варвары, -я яшчэ шасці гадоў была, так што зрабіла? Пакрыўдзілі мяне чымсьці дома, а справа была пад вечар, ужо цёмна, я выбегла на Волгу, села ў лодку, ды адпіхнулі яе ад берага. На другі дзень раніцою ужо знайшлі вёрст за дзесяць! »

Кацярына выхаваныя на поўнай свабодзе. Маці ў ёй душы не чула і выконвала ўсе яе нявінныя жаданні. Выйшаўшы замуж за Ціхана, Кацярына спадзявалася жыць з усімі ў каханні і згодзе. Але ўжо з першых дзён замужжа яна сустрэла цяжкае гвалт; самыя нявінныя яе жадання і дзеянні падвяргаліся асуджэнню. Як толькi яна ў парыве пяшчоты да мужа захоча абняць яго, як Кабанава грозна крычыць: «Што на шыю виснешь, бессаромніца?» Ці захоча яна падысці да акна, як Кабанава ўжо бурчыць: «Алі на малайцоў хочаш паглядзець?»

Кацярына адчула сябе зусім адзінокай у кабановском доме, так як муж яе Ціхан, забіты і сапсаваны дурным выхаваннем, ніколькі не цікавіўся яе душэўным станам і толькі думаў пра тое, дзе б выпіць «з гора». Нядзіўна, што пасля гэтага Кацярына звярнула ўвагу на Барыса Рыгоравіча і палюбіла яго. Кацярына ведала, што гэтая любоў — пачуццё грэшнае, і таму спачатку старалася змагацца супраць яго. Яна старалася распачаць у сабе любоў да мужа, прасіла яго ўзяць з сабою, але Ціхан, заняты сабой, толькі і марыў пра тое, як бы пагуляць на свабодзе. «З такой-то няволі ад якой хочаш прыгажуні-жонкі ўцячэш», — кажа ён з грубай шчырасцю, на што Кацярына цалкам справядліва заўважыла: «какже мне кахаць-то цябе, калі ты такiя словы?» Не сустрэў падтрымкі з боку мужа , Кацярына аказалася не ў стане змагацца са сваім пачуццём.

Аднак збліжэнне з Барысам не прынесла ёй шчасця. Калі б Кацярына не была праўдзівая, то яна знайшла б выхад з свайго цяжкага становішча. Яна, падобна Варвары, стала б хлусіць і прыкідвацца. Але праўдзівая душа яе не пераносіць падману. Як толькі прыехаў муж яе, Кацярына не знаходзіла сабе супакоіцца ад пакут сумлення. Бессэнсоўныя гаворкі вар’яткі пані, грымоты, карціна геены вогненнай — канчаткова ўзрушылі яе душу, і яна ўсенародна прызналася ў сваім граху.

Пасля гэтага ёй неймаверна было заставацца ў доме Кабанава. Як тапелец хапаецца за саломінку, так Кацярына спадзявалася ўцячы з Барысам Рыгоравічам. Але апошні апынуўся настолькі слабахарактарным, што адштурхнуў ад сябе няшчасную жанчыну. Тады Кацярына прыйшла ў здзейсненае адчай і кінулася ў Волгу.

Дабралюбаў, які напісаў з нагоды «Грозы9raquo; артыкул «Прамень святла ў цёмным царстве», бачыў у асобе Кацярыны прамень святла і прызнаваў, што яна сваім жыццём выказала «пратэст супраць кабановских паняццяў аб маральнасці, пратэст, даведзены да канца, абвешчаны і пад до¬машней катаваннем і над прорваю, у якую кінулася бедная жанчына ». Гэта меркаванне, аднак, выклікала пярэчанні. «Хіба« цёмны царства », — заўважае іншы крытык, — хоць трохі захістаўся ў сваіх асновах ад таго, што загінула гэтая праўдзівая, сумленная натура, хіба яе смерць прымусіла хоць аднаго чалавека ўсумніцца ў праўдзівасці тых правілаў жыцця, якія ў сваім крайнім выразе давялі да магілы маладую, добрае жыццё? Наадварот, з пункту гледжання кабановской маралі гібель Кацярыны ёсць лепшае пацвярджэнне таго, як небяспечна парушаць яе запаветы і прадпісанні. Не, не прамень святла, ня радаснае з’ява, абвяшчаем блізкую скон свету Дзікіх і Кабанава ўяўляе сабой Кацярына, а няшчасную ахвяру бязмежнага дэспатызму і самадурства, якія культывуюцца ў гэтым асяроддзі ».

Понравилась статья? Поделиться с друзьями:
Adblock
detector