Перадгісторыя ўзнікнення класа вяльможаў
У дэльце Ніла ўзнікла першае ў гісторыі дзяржава, якое было названа старажытнымі грэкамі Егіпет. Старажытнаегіпецкае дзяржава праіснавала больш за 4 тыс. Гадоў, і натуральна, за такі перыяд змяняліся грамадскія адносіны паміж рознымі саслоўямі.
У IV тыс. Л. да н. э. прыблізна дзесяць мясцовых суполак — номаў, вялі рэгулярныя вайны за лепшыя тэрыторыі для земляробства. У выніку ўтварылася дзве дзяржавы Верхні і Ніжні Егіпет. У канцы IV тыс. Да н. э. верхнеегипетский кіраўнік Менез ў выніку вайны аб’яднаў два рэгіёну ў адно Древнегипетское дзяржава і стаў першым фараонам.
На пачатковым этапе не было ярка выяўленай класавай, шмат у чым захоўваўся абшчынны лад, працягваліся міжусобныя вайны.
У часы Старажытнага царства (прыбл. 2780-2220 гг да н. Э.) Фараон III дынастыі Джосера манапалізаваў ўладу. Фараон стаў не толькі ўладальнікам усіх зямель, але і вярхоўным военнокомандующим і заканадаўцам. Для кіравання краінай яму патрабаваліся памочнікі. Так пачаў утварацца апарат цэнтральнай улады — клас дзяржаўных служачых, прыдворных людзей, вяльможаў. Гэта стаў вышэйшы клас старажытнаегіпецкай грамадства. У пачатку вяльможамі станавіліся толькі сваякі фараона, але потым гэты тытул стаў перадавацца па спадчыне незалежна ад кіруючай дынастыі.
Другі чалавек па значнасці ў краіне — галоўны саветнік фараона — візір. У абавязкі візіра ўваходзіла кіраванне дзяржаўнай казной і будаўнічымі праектамі, у т. Ч. І пірамідамі. Ён таксама быў вярхоўным суддзёй.
Акрамя прыдворных людзей у класу вяльможаў ставіліся кіраўнікі адміністрацыйных рэгіёнаў — номаў. Намархаў мелі гэтак жа як фараон неабмежаваную ўладу, але толькі ў межах Нома. Шмат у чым ад іх залежала росквіт краіны. Кіраўнікі номаў акрамя гаспадарчых і судовых спраў, абавязаны былі ажыццяўляць збор падаткаў і набор у войска. Хоць яны і былі слугамі фараона, былі перыяды, калі намархаў валодалі такім магутнасьцю, што не звярталі ўвагі на цэнтральную ўладу. У розныя перыяды тэрыторыя Старажытнага Егіпта складалася з 36-42 номаў. Гэта значыць колькасць егіпецкай шляхты ў дачыненні да ніжэйшых слаёў была нязначнай.
Ежа. Харчаванне шляхты таксама ў корані адрознівалася ад людзей сярэдняга і ніжэйшага класаў. Стравы складаліся з мяса хатняй жывёлы і дзічыны. Рыбу амаль не елі. Тады лоўля рыбы было небяспечным заняткам, таму што ў Ніле было шмат кракадзілаў. Звычайныя ж егіпцяне па преймуществу былі вегетарыянцамі. Сярод садавіны асабліва шанаваліся дыня і фінікі. Самым папулярным напоем было піва.
Адзенне. Егіпецкія вяльможы знешнім выглядам ўсяляк дэманстравалі сваё высокае паходжанне. Апраналіся ў белае, за што называліся «клас белых спадніц». Гэтак жа ўпрыгажэнні з золата быў абавязковы атрыбут. Насілі басаножкі, хоць часцей па горадзе перасоўваліся на насілках.
Усеагульная гісторыя. Гісторыя Старажытнага свету. 5 клас. Вигасин А.А., Годер Г.І., Свенцицкая І.С.
3-е выд. — М .: 2015 — 303с. 17-е выд. — М .: 2010 — 287с.
Дадзены падручнік адкрывае адзіную лінію падручнікаў па ўсеагульнай гісторыі для асноўнай школы. Падручнік створаны з улікам дасягненняў сучаснай гістарычнай навукі. Матэрыял пра першабытных людзей, ўзнікненне і развіцці старажытных цывілізацый (Егіпет, Заходняя Азія, Індыя, Кітай, Грэцыя і Рым) ўводзіць школьнікаў у свет гісторыі. Вынікам вывучэння курса з’яўляецца фарміраванне цэласнага ўяўлення аб вывучаемай эпосе. Метадычны апарат, які ўключае пытанні і заданні двух узроўняў складанасці, а таксама творчыя праекты, мяркуе актыўныя формы асваення вучэбнай інфармацыі.
Адкуль мы ведаем, як жылі нашы продкі 8
Жыццё першабытных людзей 9
§1. Найстаражытныя людзі —
§2. Радавыя абшчыны паляўнічых і збіральнікаў 13
§3. Узнікненне мастацтва і рэлігійных вераванняў 17
Кіраўнік 2. Першабытныя земляробы і жывёлагадоўцы 21
§4. Узнікненне земляробства і жывёлагадоўлі
§5. З’яўленне няроўнасці і шляхты 25
Кіраўнік 3. Лік гадоў у гісторыі 29
Старажытны Усход 33
Кіраўнік 4. Старажытны Егіпет 34
§6. Дзяржава на берагах Ніла
§7. Як жылі земляробы і рамеснікі ў Егіпце 37
§8. Жыццё егіпецкага вяльможы 42
§9. Ваенныя паходы фараонаў 46
§10. Рэлігія старажытных егіпцян 51
§11. Мастацтва Старажытнага Егіпта 56
§12. Пісьменнасць і веды старажытных егіпцян 61
Кіраўнік 5. Заходняя Азія ў старажытнасці 65
§13. старажытнае Двуречье
§14. Вавілонскі цар Хамурапі і яго законы 69
§15. Фінікійскія мараплаўцы 73
§16. Біблейскія паданні 77
§17. Старажытнаяўрэйскае царства 81
§18. Асірыйская дзяржава 85
§19. Персідская дзяржава «цара цароў» 90
Кіраўнік 6. Індыя і Кітай у старажытнасці 95
§20. Прырода і людзі Старажытнай Індыі
§21. Індыйскія касты 100
§22. Чаму вучыў кітайскі мудрэц Канфуцый 105
§23. Першы валадар адзінага Кітая дод
Старажытная Грэцыя 115
§24. Грэкі і крыцяне —
§25. Мікены і Троя 121
§26. Паэма Гамера «Іліяда» 125
§27. Паэма Гамера «Адысея» 129
§28. Рэлігія старажытных грэкаў 134
Кіраўнік 8. Полісы Грэцыі і іх барацьба з персідскім нашэсцем 139
§29. Земляробы Атыкі губляюць зямлю і свабоду 140
§30. Зараджэнне дэмакратыі ў Афінах 143
§31. Старажытная Спарта 147
§32. Грэчаскія калоніі на берагах Міжземнага і Чорнага мораў 150
§33. Алімпійскія гульні ў старажытнасці 155
§34. Перамога грэкаў над персамі ў Марафонскай бітве 161
§35. Нашэсце персідскіх войскаў 165
Кіраўнік 9. Узвышэнне Афін у V (5-м) стагоддзі да н. 9. і росквіт дэмакратыі 171
§36. У гаванях афінскага порта Пі рэй
§37. У горадзе багіні Афіны 175
§38. У афінскіх школах і гимнасиях181
§39. У афінскім тэатры 185
§40. Афінская дэмакратыя пры Перыкл 190
Кіраўнік 10. македонская заваёвы ў IV (4-м) стагоддзі да н. э 196
§41. Горада Элады падпарадкоўваюцца Македоніі
§42. Паход Аляксандра Македонскага на Усход 200
§43. У Александрыі Егіпецкай 208
Старажытны Рым 213
§44. найстаражытны Рым
§45. Заваёва Рымам Італіі 219
§46. Прылада Рымскай рэспублікі 222
Кіраўнік 12. Рым — самы моцны дзяржава Міжземнамор’я 227
§47. Другая вайна Рыма з Карфагенам 228
§48. Ўсталяванне панавання Рыма ва ўсім Міжземнамор’і 232
§49. Рабства ў Старажытным Рыме 238
Кіраўнік 13. Грамадзянскія вайны ў Рыме 242
§50. Зямельны закон братоў ¢ Гракха ¢
§51. Паўстанне Спартака 246
§52. Адзінаўладдзе Цэзара 251
§53. Ўсталяванне імперыі 256
Кіраўнік 14. Рымская імперыя ў першыя стагоддзі нашай эры 260
§54. Суседзі Рымскай імперыі 261
§55. У Рыме пры імператару Нероне 265
§56. Першыя хрысціяне і іх вучэнне 269
§57. Росквіт імперыі ва II (2-м) стагоддзі н. э 275
§58. Вечны горад і яго жыхары 279
Кіраўнік 15. Разгром Рыма германцамі і падзенне Заходняй Рымскай імперыі 285
§59. Рымская імперыя пры Кастусю
§60. Узяцце Рыма варварамі 289
Сем цудаў свету 294
Вось і скончылася наша падарожжа па Старажытнаму свеце 296
Праверце, ці добра вы памятаеце гісторыю Старажытнага свету 298
Інфармацыйна-творчыя праекты 300
Запомніце гэтыя словы 301
Раім прачытаць гэтыя кнігі 302
Падручнік складаецца з 4 раздзелаў і 15 кіраўнікоў, падзеленых на параграфы. Асноўныя навучальныя звесткі ўтрымліваюцца ў тэксце параграфаў. Важная гістарычная інфармацыя вылучаецца тоўстым шрыфтам, а новыя словы — курсівам. На сінім фоне змешчаныя дапаможныя тэксты. Яны ўключаюць дадатковыя звесткі пра жыццё старажытных людзей, пра знаходкі навукоўцаў. Таксама ў падручніку прадстаўлены ўрыўкі з пісьмовых дакументаў.
Маляўнічыя малюнкі паказваюць ЖЫЦЦЁ людзей таго далёкага часу. Сучасныя мастакі па аснове дакументальных сведчанняў адлюстравалі, як выглядалі старажытныя горада, паселішчы, жылля, хатняе начынне, адзенне, кнігі і многае іншае.
На гістарычных картах пазначаныя тэрыторыі рассялення першабытных людзей, старажытныя дзяржавы, горада, месца падзей і многае іншае.