З гісторыі былін

Якія вобразы выклікае ў памяці слова «быліна»? Гэта гусляр Садко, вакол якога шмат народа, людзі слухаюць «старинушку», так раней зваліся быліны. У іх няма звыклай для нас рыфмы, але яны вельмі меладычныя і рытмічна. Яны былі створаны для выканання пад акампанемент гусляў, ня для чытання. Каб зразумець гэта і пачуць рытмічнасць старинушки, яе трэба прачытаць услых, нараспеў.

Часцей за ўсё, гэта гісторыі пра герояў Старажытнай Русі. З гэтых гісторый мы чэрпаем веды аб мінулых слаўных днях, пра нашу гісторыю, хай і трохі прыхаваны, пра моц нашых продкаў. Усе мы ведаем такіх герояў як Ілля Муромец, Алёша Паповіч, вялікая колькасць былін прысвечана князю Уладзіміру і гэтак далей. Руская волат — вось галоўны персанаж рускай быліны.

Мастацкія асаблівасці былін

Усе быліны строга структураваныя. У іх ёсць пачатак, так званы зачын, тут слухач даведаецца пра тое, дзе і калі адбывалася дзеянне. Інакш зачын называецца запеў.

Далей варта асноўная частка, пры гэтым падзеі выкладаюцца павольна, павольна. Такая марудлівасць дасягаецца паўтарэння, часта трохразовае.

Акрамя таго, важную ролю ў былінах займаюць пастаянныя эпітэты, з іх дапамогай апавядальнік ілюструе сваіх персанажаў — калі волат, то «ўдалы расце», калі вораг — то «силушка чорная». Абавязкова прысутнічае ў былінах гіпербала, яна надае быліне нейкую «казачнасць», фантастычнасць.

Возьмем, напрыклад, усяго адзін куплет з быліны «Ілля Мурамец і Калін-Цар» і ўбачым, што тут прысутнічаюць усе асноўныя элементы.

Стаў ён силушку канём таптаць,

Стаў канём таптаць, кап’ём калоць,

Стаў ён біць тую силушку вялікую.

А ён сілу б’е — быццам траву косіць.

Гэта і трохразовае паўтарэнне — пачатку радкоў са слова «стаў», і пастаянны эпітэт «силушка вялікая», і гіпербала «а ён сілу б’е — быццам траву косіць». Варта таксама адзначыць, што ў былінах часта сустракаюцца назоўнікі з памяншальна і ласкальнымі суфіксамі. У дадзеным прыкладзе гэта «силушка».

Заканчваецца быліна фіналлю, кароткім падвядзеннем вынікаў, напрыклад:

То даўніна, то і дзея …

Складанне »Быліны» складанне на тэму «Мастацкія асаблівасці былін»

Асаблівасці жанру былін

Быліны створаны танічным (яго яшчэ называюць былінным, народным) вершам. У творах, створаных танічным вершам, у вершаваных радках можа быць розная колькасць складоў, але павінна быць адносна роўнае колькасць націскаў. У былінах вершы першае націск, як правіла, падае на трэці склад ад пачатку, а апошняе — на трэці склад ад канца.

Для былін характэрна спалучэнне рэальных вобразаў, якія маюць выразны гістарычны сэнс і абумоўленых рэчаіснасцю (вобраз Кіева, стольнага князя Уладзіміра), з фантастычнымі вобразамі (Змей Гарыныч, Салавей-разбойнік). Але вядучымі ў былінах з’яўляюцца вобразы, народжаныя гістарычнай рэчаіснасцю.

Нярэдка быліна пачынаецца з запеў. Ён не звязаны з утрыманнем быліны, а ўяўляе самастойную карціну, папярэднюю асноўнаму эпічнага аповеду. зыход — гэта фіналь быліны, кароткае заключэнне, які падводзіць вынік, або прымаўкамі ( «тое даўніна, то і дзея», «на тым даўніна і кончыў»).

Быліна звычайна пачынаецца з зачыну, які вызначае месца і час дзеяння. Услед за ім даецца экспазіцыя, у якой вылучаецца герой твора, часцей за ўсё з выкарыстаннем прыёму кантрасту.

Вобраз героя стаіць у цэнтры ўсяго апавядання. Эпічнае веліч ладу быліннага героя ствараецца шляхам раскрыцця яго высакародных пачуццяў і перажыванняў, якасці героя выяўляюцца ў яго ўчынках.

трохразовае або троичность ў былінах з’яўляецца адным з галоўных прыёмаў малюнка (на волатаўскай заставе стаяць тры волата, волат здзяйсняе тры паездкі — «Тры паездкі Іллі», Садко тры разы купцы наўгародскія не клічуць на баль, ён жа тры разы кідае жэрабя і г.д. ). Усе гэтыя элементы (троичность асоб, трохразовае дзеянні, славесныя паўторы) маюцца ва ўсіх былінах. Вялікую ролю ў іх гуляюць і парабалы, якія выкарыстоўваюцца для апісання героя і яго подзвігу. Гиперболично апісанне ворагаў (Тугарын, Салавей-разбойнік), а таксама апісанне сілы воіна-волата. У гэтым праяўляюцца фантастычныя элементы.

У асноўнай апавядальнай часткі быліны шырока прымяняюцца прыёмы паралелізму, ступеністага звужэння вобразаў, антытэзы.

Тэкст быліны падзяляецца на пастаянныя і пераходныя месцы. Пераходныя месцы — гэта часткі тэксту, створаныя ці импровизируемые казачнікі пры выкананні; сталыя месцы — ўстойлівыя, нязначна змяняецца, паўтараў у розных былінах (волатаўскі бой, паездкі волата, седлание каня і т. п.). Казачнікі звычайна з большай ці меншай дакладнасцю засвойваюць і паўтараюць іх па ходзе дзеяння. Пераходныя ж месцы казачнікі кажа свабодна, змяняючы тэкст, часткова імправізуючы яго. Спалучэнне пастаянных і пераходных месцаў у спевах былін з’яўляецца адным з жанравых прыкмет старажытнарускага эпасу.

Ўсведамлення мастацкага своеасаблівасці рускіх былін, іх паэтыкі прысвечана праца саратаўскага вучонага А.П. Скафтымова «Паэтыка і генезіс былін». Даследчык лічыў, што «быліна ўмее стварыць цікавасць, умее ўсхваляваць слухача трывогай чакання, заразіць захапленнем здзіўлення і захапіць славалюбнае урачыстасцю пераможцы». 1

Д.С. Ліхачоў у кнізе «Паэтыка старажытнарускай літаратуры» піша пра тое, што час дзеяння ў былінах ставіцца да ўмоўнай эпосе рускага мінулага. Для адных былін — гэта ідэалізаваная эпоха князя Уладзіміра Кіеўскага, для іншых — гэта эпоха наўгародскай вольнасці. Дзеянне былін адбываецца ў эпоху рускай незалежнасці, славы і магутнасці Русі. У гэтую эпоху «вечно9raquo; княжыць князь Уладзімір, «вечно9raquo; жывуць волаты. У былінах ўвесь час дзеяння аднесена да ўмоўнай эпосе рускай даўніны. 2

#&658; Чытайце таксама іншыя артыкулы па тэме «Рускі гераічны эпас. Быліны»:

Усе матэрыялы, апублікаваныя на сайце ў любым выглядзе, з’яўляюцца аб’ектамі аўтарскага і маёмаснага права.

Ніякія матэрыялы гэтага сайта не з’яўляюцца публічнай аферты.